Elke watersporter vraagt zich wel eens af of hij nog wel het juiste schip heeft, zeker in deze donkere winterdagen. Maar ook tijdens het varen is er niks leukers dan naar andere boten kijken en die te vergelijken met ons eigen schip, bijvoorbeeld de catamaran. Wat zijn de voordelen en nadelen van deze boot?
De meeste watersporters blijven bij de koop van een nieuw schip dicht bij wat ze hadden. Motorbootvaarders kopen een andere motorboot, zeilers een ander zeiljacht, platbodemzeilers stappen ook niet snel over en zo heeft iedereen z’n eigen voorkeur. De afgelopen jaren zien we echter dat de kajuit-catamaran aan een opmars is begonnen. We komen deze schepen steeds vaker tegen op het water. En spreken we de bemanning, dan is die vaak zeer enthousiast over de twee-romper.
Soorten multihulls
Voordat we dieper duiken in de voordelen van de catamaran, en natuurlijk ook de nadelen, moeten we eerst bepalen waar we het over hebben. Er zijn verschillende soorten multihulls. Een catamaran heeft twee gelijke rompen. Een trimaran heeft er drie. Bij de meeste trimarans zijn de zij-rompen alleen drijvers, het is geen leefruimte. Alleen bij de grotere, moderne trimarans zijn de drijvers ook ingericht.
Catamarans werden van oorsprong gebouwd met een trampoline tussen de rompen. Kleine, sportieve catamarans hebben dat nog steeds. Kajuitcatamarans hebben een centrale leefruimte tussen de rompen, een zogenaamd ‘bridgedeck’, en beide rompen zijn ook ingetimmerd. De drie ruimtes zijn met elkaar verbonden met een trappetje.
Voordelen catamaran
De populariteit van de kajuitcatamarans is niet voor niks. Het concept van een twee-romper heeft zeker voordelen. Als eerste de hoeveelheid ruimte: er is veel vloeroppervlak aan boord. Veel meer dan op een gewoon zeiljacht. Het centrale gedeelte biedt leefruimte. Hier is vaak de kombuis, de kajuittafel met een bank en een navigatiehoek. Door de ramen is er zicht rondom. Achterop het middendeel is de ‘kuip’, of beter het buiten-leefgedeelte. In de drijvers zijn de hutten en het sanitair.
Snelheid. Catamarans hebben minder weerstand in het water en varen daardoor significant sneller dan monohulls. In de regel is een catamaran ongeveer 20 procent sneller dan een monohull.
Stabiliteit: multihulls zijn stabiel. Een catamaran gaat wel iets scheef, maar veel minder dan een schip met maar een romp. Dit voordeel maakt een catamaran ook veiliger.
En tenslotte de geringe diepgang: een catamaran heeft minder diepgang dan een kieljacht.
Ook professioneel
Het principe van een meer-romper is letterlijk al eeuwen oud. Er zijn bewijzen dat de Polynesiërs dit soort schepen vierduizend jaar geleden al gebruikten. Tegenwoordig zien we het principe ook steeds meer in de beroepsvaart. Vooral als snelheid een grotere rol speelt dan laadruimte, zoals bij veerboten en snelle motorboten.
Nadelen catamaran
De catamaran heeft dus aardig wat voordelen. Je zou je bijna afvragen waarom watersporters nog voor een enkele romp zouden kiezen. Natuurlijk heeft een catamaran ook nadelen. Ze zijn duurder. Om een catamaran te bouwen zijn twee rompen nodig, dat betekent meer materiaal en meer manuren. Ook worden er vaak twee motoren ingebouwd. Dat vertaalt zich in een hogere prijs. Daarnaast is het liggeld hoger, omdat een catamaran veel meer plaats inneemt. Reken voor het liggeld ongeveer anderhalf keer het bedrag van een normaal schip.
Er zijn meer nadelen aan een catamaran. Door de brede vorm gaat een zeil-catamaran minder makkelijk overstag. Ook kan een catamaran minder hoog aan de wind zeilen dan een monohull. Bij het laveren gaat het snelheidsvoordeel dus niet op.
Met in elke romp een motor is het manoeuvreren met een catamaran makkelijker: een cat kan bijna om zijn as draaien met een motor in z’n vooruit en eentje in z’n achteruit. Ondanks minder weerstand kunnen de twee motoren samen meer brandstof verbruiken dan bij een monohull. Ook omdat de kajuitcatamarans meer windvang hebben.
De schepen zijn erg stabiel. Bij het zeilen betekent dit wel dat er meer kracht op de tuigage komt. Bij een monohull worden krachten opgevangen doordat het schip scheef kan gaan, de tuigage geeft mee en het effectieve zeiloppervlak vermindert. Bij een catamaran kan meer wind alleen omgezet worden in meer snelheid. Het is lastiger in te schatten wanneer het tijd is om te reven. En al zijn de schepen veiliger, als het mis gaat, dan gaat het ook goed mis. Een kieljacht is zelfrichtend en komt een rol toch weer overeind. Een catamaran is stabieler maar komt eenmaal ondersteboven niet meer uit zichzelf overeind.
Zonnecat
De laatste trend in de catamaran-wereld is een schip met een dak van zonnepanelen. Het echtpaar Heike en Michael Köhler voeren in hun leven wel 75.000 zeemijl. Na 40 jaar op een conventioneel zeilschip vroegen ze zich af of het anders kon. Ze bouwden meerdere catamarans zonder mast met een groot dak van zonnepanelen om op te wonen. De schepen zijn geheel CO2-neutraal en varen uiteraard elektrisch. Ook hiermee voeren ze jaren rond de wereld. Tegenwoordig runt het stel de Silent-Yachts werf waar deze catamarans nu als warme broodjes over de toonbank gaan.
Deze winter
Dus vraag je je deze winter af of je nog op het juiste schip vaart? Na deze uiteenzetting van de voordelen en nadelen is de catamaran misschien wel het overwegen waard. Of is misschien een elektrische cat van Silent-Yachts wat voor jou?
Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin
