Informatie voor de watersporter

De ‘Cruise of the Snark’ van Jack London, 19de eeuwse overlever, journalist en vroege vertrekker

Wie was Jack London? Een beetje een cultnaam. Toch geen gekozen pseudoniem, maar de naam die John Griffith Chaney kreeg, nadat zijn moeder in 1876 hertrouwde. Het leven van Jack London startte chaotisch en aan de zelfkant van de maatschappij; uiteindelijk vond hij z’n weg als succesvol schrijver en ‘vertrekker van het eerste uur’. De bedoeling was een wereldomzeiling van zeven jaar geïnspireerd door Joshua Slocum’s boek ‘Sailing Alone Around the World’ (1900). Maar ziekten deden de onderneming op de Solomon Islands stranden. London schreef een uniek boek over zijn reis: The Cruise of the Snark (online en als ebook!). In het Nederlands vertaald onder de veelzeggende naam ‘De kruistocht van Snark’.

London’s naam op zijn geboorteakte is opgegaan in de vlammen van de grote aardbeving van 1906 in San Francisco. Het is zodoende onzeker of zijn moeder Flora Wellman wel legaal getrouwd was met William Chaney. William zou een abortus hebben verlangd, die Flora weigerde. En daarmee beschouwde William zijn verantwoordelijkheid als afgedaan. Reden voor Flora zichzelf in alle wanhoop neer te schieten. Ze raakte ernstig, maar niet dodelijk gewond. Na de geboorte begin 1876 stond zij haar kind af aan een voormalige slavin, die John’s tweede moeder zou worden. Later in het jaar huwde Flora ene John London, een veteraan uit de burgeroorlog en kon zij haar kind weer verzorgen. Het avontuur van Jack London begint al voor zijn geboorte…

Het jonge leven van London is een aaneenschakeling van wilde baantjes. Hij werkt in een visconservenfabriek, wordt oesterstroper en gaat wanneer zijn sloep het begeeft, aan ‘de andere kant’ aan de slag bij de California Fish Patrol. In 1893 monstert hij aan op een schoener die bij Japan en Alaska op zeehondenjacht gaat. Hij keert terug in een crisistijd en werkt in een jutefabriek, begint te zwerven en belandt hiervoor korte tijd in het gevang van Buffalo. In 1896 – London is ondanks al zijn avonturen dan nog maar 20 jaar (..) – keert hij terug naar de schoolbanken in Oakland. Hij slaagt er in toegelaten te worden tot Berkeley, maar geldgebrek dwingt hem een jaar later alweer te stoppen. London zou altijd autodidact blijven. Vervolgens vertrekt hij naar het Canadese Klondike om goudgraver te worden. Ten koste van zijn gezondheid.

Bij terugkeer naar Californië in 1898 begint London te schrijven. Het is een moeizame start. Maar nieuwe druktechnieken doen oplagen groeien en magazines floreren, en in 1900 verdient hij met het schrijven van verhalen al 2.500 dollar, een bedrag dat je met ruim 70.000 dollar van nu zou kunnen vergelijken. Hij vertrekt als correspondent naar de Russisch-Japanse oorlog van 1904 en wordt verschillende keren gearresteerd. Aan verhalen geen gebrek. Na zijn eerste verstandshuwlijk van 1900-1904, trouwt hij in 1905 een tweede keer met de vrijgevochte Charmian Kittredge. Intussen was hij een gevierd en ondanks zijn socialistische inslag een kapitaalkrachtige schrijver geworden. Rijk genoeg om in 1906 op 30-jarige leeftijd een boot te laten bouwen.

Jack London’s 55 voets ‘Snark’ in de Pacific (foto The Huntington Library, San Marino, California / huntington.org)

Het wordt de 55 voets tweemaster ‘Snark’, waarvan de begrote 7000 dollar bouwkosten zouden oplopen tot wel 30.000 dollar (nu rond de 9 ton dollars…) en hem aan de rand van het faillissement brachten. Het was een eigen ontwerp, terwijl hij het project toevertrouwde aan de 60-jarige voormalige veerpontschipper Roscoe Eames, een oom van Charmian. Deze diende hem ook als adviseur. De wens van London de beste materialen te gebruiken, bleek onhaalbaar toen de beruchte aardbeving van 1906 in San Francisco een algehele schaarste aan materialen veroorzaakte, en de prijzen torenhoog stegen. Daarbij bleek Eames geen goed manager. London kreeg zo genoeg van alle tegenslag en vertraging, dat hij besloot op 23 april 1907 met zijn even avontuurlijke vrouw en vierkoppige bemanning toch naar Hawaii te vertrekken. Daar zou hij de boot wel afbouwen.

Behalve London zelf had niemand aan boord enige ervaring op zee. Al na tien dagen begon de boot overal te lekken. Door een gebrek aan kennis en ervaring slaagde de bemanning er bij de eerste storm ook nog eens niet in om de ketch te laten bijliggen. Bovendien bleek Eames, ingehuurd als schipper, geen betrouwbare koers te kunnen uitzetten. Het was doorlopend crisis. Ze voeren alleen op gegist bestek. London onthief zijn schipper middenop de oceaan uit z’n functie en leerde zichzelf een beetje op de sterren navigeren. Als door een wonder ontwaardde de bemanning van de Snark op 17 mei de vulkaan Haleakala op het eiland Maui.

Behalve dat ‘The Cruise of the Snark’ het vertrekkersverhaal van toen vertelt, doet het boek – dat tot het meest succesvolle werk van Jack London zou gaan behoren – vervolgens ook verslag van de Polynesische cultuur en de situatie van de inheemse bevolking op een hele reeks eilanden in de Stille Zuidzee. Van Hawaii, de Markiezeneilanden, Tahiti, Bora Bora, Fiji, tot Samoa, en de Salomonseilanden.

London’s vroeg geëmancipeerde vrouw Charmian was uiteindelijk schipper en verpleegster tegelijk. Zij schreef een eigen boek ‘The Log Of The Snark’ (foto The Huntington Library, San Marino, California / huntington.org)

London was naast journalist tegelijk een vroege fotograaf en verzamelde duizenden clichés tijdens de reis. Hij surfte op Hawaii en integreerde met de lokale bevolking. En wel op zo’n manier dat de bemanning ook hun lokale ziektes overnam… Zo gebeurde het dat de onafhankelijke en vroeg feministische Charmian zo nu en dan tegelijk als schipper en verpleegster moest fungeren. Zij was London’s soul mate en schreef zelf ook een boek over deze periode: ‘The Log Of The Snark’. Op de Salomonseilanden ging het echt niet meer verder. In 1908 werd de zieke London per stoomschip naar Australië gebracht. Jack London stierf in 1916 op 40-jarige leeftijd op zijn Califonische boerderij aan de combinatie van verschillende aandoeningen, die hij in zijn korte, beproefde en intensieve leven had verzameld. Daar in Glen Ellen is bijna veertig jaar later ook Charmian in 1955 overleden.

In het Musée d’Aquitaine in Bordeaux (F) is tot 2 december 2018 een expositie gewijd aan Jack London en de reis van de Snark.

Met vriendelijke groet,

Bert Kuijpers,
schipper van Nauticlink

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Ontvang wekelijks ons watersportnieuws-overzicht