Dat is een wel erg algemene vraag. Want hoe lang de accu van een elektrische scheepsmotor de boot vooruit beweegt, hangt af van allerlei verschillende factoren. Ga je met een elektromotor varen? Dan maakt het uit wat de capaciteit is van de accu, maar ook hoe groot de boot is, hoe hard er wordt gevaren en wat het vermogen is van de motor zelf.
Toch is het interessant om hier eens naar te kijken, omdat dit een belangrijk argument is in de afweging om over te stappen op elektrisch varen. Om de vaartijd te berekenen moeten we een aantal cijfers en maten met elkaar combineren.
Paardenkrachten
Bij een motor op diesel hebben we het over het aantal paardenkrachten (pk’s) van de motor. De omvang van de brandstoftank bepaalt in grote lijnen de actieradius. Een scheepsdiesel gebruikt zo’n 3 tot 5 liter per uur.
Standaard brandstoftanks hebben een capaciteit van 20 tot 140 liter. Met een tank van 50 liter zou je minimaal een hele dag kunnen varen (10 uur). Maar een sloep grote tank van 140 liter en een zuinig gevaren motor die 3 liter per uur verbruikt, kan twee etmalen doorvaren (46,6 uur). Voor een vakantie waarop gemiddeld zes uur per dag wordt gestoomd houdt een tank het zeven dagen uit. Een liter diesel kost rond de twee euro.
Kilowatts en pk
Het vermogen van elektromotoren wordt niet uitgedrukt in paardenkrachten maar in het aantal kilowatt (kW). Kilo betekent duizend, dus een kilowatt is hetzelfde als 1000 Watt. Grofweg zou je kunnen zeggen dat een kilowatt gelijk staat aan 1,36 pk’s. Dus een dieselmotor van 20pk is vergelijkbaar met een elektrische variant van 14,7 kW.
Toch klopt er iets niet in deze vergelijking. Pk’s zijn een wettelijk voorgeschreven aanduiding van het vermogen van een motor. Bij de kilowatts wordt gekeken naar de kracht van de motor als geheel, dus de daadwerkelijke voorstuwing. Daarom geldt in de praktijk dat varen met een elektromotor van 10 kW al vergelijkbaar is met een dieselmotor van 20 pk. Hier geldt dus niet de 1,36 maar een verhouding van een op twee.
Wat is een motor van 5 kW?
Wat is nu het verbruik van een 5kW elektromotor en welke accu moet ik erbij kopen? Een motor van 5 kW wordt aangeraden voor een schip tot 8 meter van 3 ton. Hier kunnen we dus denken aan een flinke sloep. 5 kilowatt wil zeggen dat de motor maximaal 5.000 Watt kan leveren. Dat is even veel stroom als vijf waterkokers die tegelijk aan staan. Best wel wat stroom dus. Gelukkig vaar je alleen op volle kracht als je bang bent dat de brugwachter de brug voor je weer dicht doet omdat je te ver van je voorganger vaart. Doorgaans gebruik je bij elektrisch varen de helft van de maximale capaciteit of minder, in ons geval dus rond de 2,5 Watt. Voor een kruissnelheid van 9 km/u is zelfs maar 1,5 kW nodig. Het verbruik per uur duiden we aan met de term kilowattuur (kWh).
Wat een accu kan leveren
Als we kijken naar varen met een elektromotor, dan is ook de accu interessant. Accu’s hebben weer andere eenheden die van belang zijn. Dat zijn Volt (V) en Ampère-uren (Ah). Gelukkig mag je die gewoon vermenigvuldigen om op kWh uit te komen, want dat wil je weten. Een enkele accu van 12,8 Volt en 100 Ah heeft een vermogen van 1250 Wh, of wel 1,25 kWh. Op deze ene accu zou de boot ongeveer een half uur flink kunnen doorvaren (2,5 kWh motorvermogen gedeeld door 1,25 accuvermogen), of 50 minuten rustig varen. Op een wat grotere accu zoals bijvoorbeeld de Torqeedo Power 48-5000 Lithium accu, die 5 kWh levert, zou je drie uur kunnen varen en ongeveer dertig kilometer kunnen afleggen voordat er weer moet worden geladen. Een kiloWattuur kost tussen de 30 en 75 cent per kilowattuur. In het centrum van Amsterdam zijn laadpalen voor boten waar de prijs zelfs 28 cent bedraagt.
Kosten van varen met elektromotor
Heb je het bij elektromotoren over het aantal uren dat je kunt varen, bij een diesel spreek je toch wel over dagen. Een aanzienlijk verschil dus. De grootte van de dieseltank is bepalend voor de range. Een grotere tank zelf kost weinig extra. Terwijl een grotere accu een flinke kostenpost kan zijn. Aan de andere kant, voor een liter diesel betaal je 2 euro en je kan er grof geschat een kwartier op varen. Terwijl een kilowattuur, voor gemiddeld 50 cent, een half uur voorstuwing levert. Een uur varen kost dus 8 euro aan diesel en 1 euro aan stroom. Ergens zal een omslagpunt zijn. Maar dan hebben we het alleen over de kosten, er zijn natuurlijk nog veel meer argumenten om te kiezen voor elektrisch varen. Daar hebben we het een andere keer over.
Vier verschillende soorten van varen
Natuurlijk is het een horrorscenario om zonder voortstuwing te komen te zitten. Het kan ook echt gevaarlijk zijn op punten met veel grote beroepsvaart. Maar laten we eens goed kijken naar het doorsnee vaargedrag. Hebben we een grote actieradius echt nodig?
We kunnen vier verschillende soorten tochten onderscheiden:
- Als eerst de korte tripjes op de plas of door de stad. Vaak een rondje met vrienden of het gezin. Meestal twee tot drie uurtjes varen met een afstand van zo’n 20 kilometer.
- De tweede categorie is de dagtocht. Een vooraf geplande route van een kilometer of 40. In totaal vaar je een uur of 3 tot 4.
- Langere tochten maken we tijdens de vakantie. Nu gaat het erom om echt ergens te komen en nieuwe gebieden te bezoeken. Per dag wordt er 5 tot 6 uur gevaren met afstanden van een kilometer of 60.
- Tenslotte maak je soms de echt lange vaardagen als de boot ergens naartoe moet. Klassiek is de tocht van en naar de winterstalling. Er wordt 7 tot 8 uur achtereen gevaren om 80 kilometer of meer te varen.
Bij de laatste twee manieren van varen is elektrische voortstuwing misschien geen geschikte oplossing en zal de accu-capaciteit een belemmering vormen. Ga je de kortere tochten varen, dan is een elektromotor wel geschikt.
Foto: Torqueedo
Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin
