Mooi hè, een teak dek. Nee, geen goed geslaagde kunststof nepper, maar eentje van echt tropisch hout. Want het gevoel wil ook wat. Teak uit de tropen blijft top of the bill en gevraagd in de jachtbouw. Dat laatste valt te begrijpen. Want dankzij het wat vettige karakter van het hout verrot het niet snel, en gaat het zelfs in ons klimaat afhankelijk van de dikte wel zo’n twintig jaar mee. Daarbij voelt het lekker zacht aan en is het tegelijk nog veilig stroef ook. Onze Hollandse jachtbouwers leveren uiteraard alleen wettelijk toegestaan teak. Maar hoe legaal is dat legale teak?
Volgens een artikel in het NRC van afgelopen maand, is dat niet zo eenvoudig vast te stellen. Het super-interessante verhaal (dat leest als een thriller) doet op verbijsterende wijze uit de doeken hoe de handel in verboden teak in z’n werk gaat. In dit geval teak uit Myanmar, een land in problemen, waar zowel leger als rebellen zouden profiteren van de ontbossing door illegale kap. En hoe een Nederlandse jachtbouwer als Oceanco dit hout tegen beter weten in toch volkomen legaal kan verwerken. En niet alleen Oceanco, bouwer van superjachten voor Steven Spielberg en Jeff Bezos. Ook mensen van Koninklijke Van Lent en De Vries Scheepsbouw vergezellen de daadwerkelijke inkoper naar het corrupte Myanmar om daar het hoogwaardige hout te keuren. Alleen deze tussenhandelaren – vaak eenmansbedrijven – dragen het risico ‘als het fout gaat‘.
Risico ‘als het fout gaat’? Jazeker, want de Nederlandse toezichthouder NVWA probeert fout hout wel degelijk buiten onze grenzen te houden. Maar dat valt niet mee, en lukte tot kortgeleden nauwelijks. Dat komt mede omdat het toezicht in verschillende Europese landen als Tsjechië en Kroatië nogal rammelt. En als het teak éénmaal in Europa is, of uit een ‘vertrouwd land’ komt, geldt binnen is binnen. De aanzienlijke financiële belangen om aan de vraag te kunnen voldoen stimuleren de vindingrijkheid. Zo vindt een en dezelfde partij illegaal teak via omwegen en een reeks leveringen aan verschillende bedrijven in en buiten Europa, zijn eindbestemming bij een Nederlandse werf. Het teak zou daarvoor zelfs een dubbele oceaan-oversteek maken. Uit welke voorraad er zo uiteindelijk geleverd wordt, verdwijnt in een bureaucratische mist, opgetrokken door de hele keten. En die keurige werf dan? Die koopt z’n teak geheel legaal – althans op papier – en gaat vrijuit.
In een reactie op het journalistieke verhaal bevestigen Van Lent en De Vries nog eens, dat alleen het bedrijf, dat teakhout importeert verantwoordelijk is voor het legaal verkrijgen van het hout. En dat zij uitsluitend duurzaam en legaal verkregen teak gebruiken. Op papier best mogelijk, want lang niet alle teak in de jachtbouw is van onduidelijke komaf. Er bestaat tenslotte ook FSC-teak. Alleen is het snelgroeiende plantage teak (of ‘koloniaal teak’) van een mindere kwaliteit dan teak uit eeuwenoude oerbossen. Het bevat onder andere meer knoesten. Dat er met het meest hoogwaardige en kostbaarste teak voor de duurste jachten (lees Myanmarees-teak) al langer wordt gesjoemeld blijkt uit een artikel van het KRO-NCRV programma Reporter, dat hieraan in 2020 al aandacht besteedde.
Het NRC-verhaal geeft nu opnieuw een schokkend kijkje in de mores van de wereldwijde houthandel en de Nederlandse surperjachtbouwers. Althans, zoals die was. Want nadat de NVWA afgelopen jaar eindelijk een strafzaak had tegen drie Nederlandse houthandelaren – de eerste in Europa sinds in 2013 de ‘Europese houtverordening’ werd ingevoerd – lijkt het voor de Nederlandse jachtbouw een stuk lastiger om de ‘Rolls Roys van het hout’ te verwerken. Ook tegen de 300 jaar oude houthandel Koninklijke Boogaerdt loopt nu een zaak. Probleem is wel dat Nederland in de strijd tegen de ontbossing het ‘beste jongetje uit de klas’ lijkt te worden, waarvan andere landen profiteren. In 2020 en 2021 kwam Myanmarees teak vooral Europa binnen via Italië. Toevallig of niet ook één van de belangrijkste bouwers van superjachten.
Met vriendelijke groet,
Bert Kuijpers,
Opstapper van Nauticlink
