Op 11 mei aanstaande (2023) zullen de Blauwe Vlaggen weer worden uitgereikt aan jachthavens en stranden. Maar liefst 130 havens voldoen aan de strenge criteria voor goed milieugedrag en veiligheid. Een van de eisen voor het voeren van deze vlag is een afzuig-faciliteit voor toiletwater. Alle jachthavens waar de Blauwe Vlag wappert, voldoen aan dit criterium. Toch loost bijna iedereen zijn toiletwater nog steeds op het oppervlaktewater, alleen nu via een verplichte vuilwatertank. Is de Blauwe Vlag voor ‘schoon water’ niet een farce zo lang dit nog niet goed geregeld is?
Velden uitwerpselen
Het probleem is dat watersporters op mooie zomerdagen massaal het water op gaan, lekker zwemmen rond de boot maar in datzelfde zwemwater ook hun toiletwater lozen. Op populaire plasjes vormen zich aan lagerwal soms hele velden met menselijke uitwerpselen. Niet goed voor de natuur, niet goed voor de mens en niet meer van deze tijd.
Wettelijk verbod
Dus komt er in 2009 een wettelijk verbod om ongezuiverd toiletwater te lozen. Jachthavens moeten investeren in vuilwater-afzuigstations en die komen er ook. Ook worden de afzuigstations een vast criterium voor de Blauwe Vlag. Er is alleen een probleem. De toiletafvoer zit bij boten onder water. En zodra een drolletje eenmaal in het water ligt, is het lastig te achterhalen wie het milieudelict heeft gepleegd. Handhaven van het verbod blijkt onmogelijk waarop de watersporters ongestoord doorgaan met hun slechte gedrag en de afzuigstations maar sporadisch worden gebruikt.
BAL geeft duidelijkheid
De haveneigenaren voelen zich genaaid, zij hebben geïnvesteerd in een dure installatie die bijna niemand gebruikt. Schippers kaatsen de bal terug en klagen dat de pomp niet praktisch is, geld kost of niet werkt.
Het lijkt een impasse en de enige uitweg is het fysiek onmogelijk maken van het lozen. In 2019 komt de overheid met de verzegelingsplicht, een regeling die het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat per 1 juli 2022 wil invoeren. Maar terwijl we afgelopen zomer lekker met z’n allen op het water zaten, veranderde er niks.
Tot het ministerie op 4 november 2022 vrij onverwacht het ‘Besluit tot wijziging van het Besluit activiteiten leefomgeving’, ook wel het BAL, publiceerde. In deze nota staat dat de verzegelingsplicht niet eerder dan 1 januari 2026 in werking zal treden. Zo krijgen betrokken booteigenaren de tijd om alternatieven aan te schaffen voor het toilet. Ook het ministerie kan zich dan tijdig voorbereiden op de administratie en de productie van de zegels. Overigens impliceert de toevoeging ‘niet eerder’ dat de invoering ook nog kan worden uitgesteld. Toch lijkt het deze keer menens.
Blauwe Vlag, ietsje minder?
Jachthavens die de Blauwe Vlag voeren, moeten voldoen aan strenge regels. In totaal gaat het om 37 normen. Nummer 12 gaat over voorzieningen voor het leegpompen van vuilwatertanks. Er wordt gesteld dat die kan bestaan uit een permanent toiletpompstation, maar dat ook een mobiele voorziening of een rioolwagen voldoet. Verder mogen de voorzieningen zich ook ‘in de directe omgeving’ van de jachthaven bevinden.
Maar hoe specificeer je ‘in de directe omgeving’? Zou dat ook de rioolkar van de buurhaven kunnen zijn? Het lijkt erop dat de voerders van het blauwe certificaat dus ook met ietsje minder toe kunnen. Dat in de ‘Toelichting Blauwe Vlag Jachthavencriteria 2022’ wordt aangegeven dat 2009 het uiterlijke jaar is voor de volgende herziening van de jachthavencriteria, is misschien een slordigheid. Maar 14 jaar lijkt wel lang om dit onderwerp ongemoeid te laten.
Mooie bewustwordingscampagne
Toch moeten we misschien niet zo streng zijn. De Blauwe Vlag is voor jachthavens. Die moeten de faciliteiten op orde hebben. Dat de gebruikers van de havens de overheidsregels aan hun laars lappen, hoeft de Blauwe Vlag-organisatie natuurlijk niet op te lossen.
Bovendien heeft de stichting wel degelijk iets ondernomen. Sinds 2003 kunnen schippers het Blauwe Vaantje aanvragen. Daarmee onderschrijven ze de Gouden Regels: tien duurzame gedragsregels. En na regel 1 over het overboord gooien van afval, luidt regel 2: Ik loos geen toiletwater op het oppervlaktewater/ open water. Op die manier ondertekenen watersporters niet alleen dat ze zich aan de regels zullen houden, door het vaantje te voeren tonen ze dat ook aan andere watersporters.
Dus krijgt jouw jachthaven straks een nieuwe Blauwe Vlag, zorg dan dat er op jouw schip een Blauw Vaantje wappert. En gedraag je er ook naar, dan is de verzegelingsplicht in 2026 misschien wel helemaal niet meer nodig.
Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin
