Elke watergekoelde motor heeft een impeller: de pomp die koelwater opzuigt en door de motor blaast. Gaat de impeller stuk, en dat kan best een keer gebeuren, dan raakt de motor van je boot oververhit en kan zelfs vastlopen. Eerder in deze reeks over het zelf winterklaar maken van de motor hadden we het over diesel, over olie en ook over koelwater. Dat hebben we voor de winter vervangen door antivries. Eigenlijk hoort het vervangen van de impeller daar ook bij.
Hoe werkt een impellerpomp?
De impeller is een rubberen schoepenradje. De meeste impellers hebben zes of acht van deze schoepjes. Het rubber is gemaakt om eindeloos vaak te buigen en weer terug te veren. Dat gebeurt in het pomphuis. Hier past het impellertje precies in, er kan geen water tussendoor of omheen. Het rad draait rond en het water wordt aan de ene kant aangezogen en aan de andere kant er weer uit geblazen. Tussen de inlaat en de uitlaat zit een verdikking in het ronde pomphuis. Door deze verdikking worden de schoepjes platgedrukt waardoor de ruimte tussen de schoepjes opeens veel kleiner is.
Als de verdikking stopt, veert het schoepje terug. De ruimte tussen de schoepjes wordt dan weer groter. Dat is het moment dat er water wordt aangezogen. Bij het samenknijpen duwt het systeem het water er via de uitlaat weer uit. Eenvoudig en effectief.
Waarom moeten we de impeller vervangen?
Zoals je je kunt voorstellen, heeft het rubber van het schoepenradje geen eeuwig leven. Er komt een moment dat het rubber moe wordt. Meestal is dat na drie jaar of na driehonderd draaiuren. De impeller vervangen hoeft dus niet elke winter.
De impeller kan ook eerder aan vervanging toe zijn. Het schoepenradje is watergesmeerd. Is de toevoer van koelwater verstopt of pakt de impeller lucht, dan wordt het systeem heet en kan het stuk gaan. Als een van de schoepen afbreekt, kan die de andere schoepjes beschadigen. Ook is de enige weg uit het koelsysteem door de motor, de kans dat de afgebroken schoepen in het koelsysteem achterblijven en dit deels verstoppen is aanwezig.
Wie veel op zanderig water vaart, zoals op de Waddenzee, hoeft zich over de impeller niet zoveel zorgen te maken, daar kunnen ze tegen. Het pomphuis kan wel sneller slijten door de schurende werking van het zand.
Wat hebben we nodig?
Om de impeller te vervangen hebben we natuurlijk een nieuwe impeller nodig. Check online welk model bij jouw motor hoort. Het aanschaffen van een reserve-impeller voor aan boord is een verstandige keuze die je later goed van pas zou kunnen komen. Dus bestel er meteen twee als er nog geen reserve is.
Verder:
- Bij de impeller zit als het goed is een pakking en zuurvrije vaseline of impellervet.
- Het kan lastig zijn om de oude impeller eruit te krijgen. Hiervoor kunnen we een waterpomptang gebruiken. Het kan met twee schroevendraaiers, maar daarmee kan het pomphuis beschadigd raken. Er zijn ook speciale impellertrekkers verkrijgbaar.
- Houd nog een oude handdoek paraat en een doosje voor de schroeven en het dekseltje en we zijn klaar voor de klus.
Hoe gaan we te werk?
Eerst moeten we de impeller zien te vinden. We zoeken een rond, plat plaatje. Meestal zit de impeller ergens onderaan bij de motor. Heb je hem gevonden? Dan gaan we nu de oude impeller verwijderen volgens de volgende stappen:
- Als eerste sluiten we de watertoevoer af. Dat doen we bij de afsluiter-kraan bij de scheepshuid.
- Dan draaien we het pomphuisdeksel open, dat kan met een gewone schroevendraaier. Doe voorzichtig met de schroeven en bewaar ze tijdelijk op een veilige plaats. Er komt nu wat water uit het systeem.
- Tussen de deksel en het pomphuis zit een pakking, een ringetje van papier. Maak het een beetje nat en probeer het los te krijgen zonder scheuren. Het oude pakkinkje gooien we weg.
- Maak nu een foto met je telefoon van de impeller in het pomphuis. Dan weet je zo meteen hoe de nieuwe impeller erin moet.
- De oude impeller moet eruit, maar deze zit stevig in z’n huis. Gebruik de waterpomptang. Het kan ook met twee schroevendraaiers, deze kun je tegen de rand van het pomphuis zetten om te kunnen wrikken. Kijk uit, beschadig niet de rand van het pomphuis want als je die moet vervangen ben je verder van huis. Lukt het echt niet om de impeller eruit te krijgen, koop of leen dan een impellertrekker.
- Check of er geen rubber in het pomphuis is achtergebleven.
Nu gaan we de nieuwe installeren. Dat doen we in de volgende stappen:
- Smeer het schoepenradje en de pakking in met de meegeleverde vaseline.
- Plaats nu de nieuwe impeller in het pomphuis. Er is geen voor- of achterkant maar het is wel belangrijk dat de schoepjes dezelfde kant op buigen als bij de oude impeller.
- Plak de nieuwe pakking op de rand en maak het pomphuis weer dicht met de schroeven. Schrijf met een watervaste stift de datum op het pomphuisplaatje of noteer het moment van het vervangen van de impeller in het logboek.
- Open de afsluiter en start de motor. Als het goed is, komt er weer een goede straal water mee via de uitlaat.
Nu hebben we de oude impeller vervangen door de nieuwe. Weer een belangrijk onderdeel van het winterklaar maken van je boot.
Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin
