Informatie voor de watersporter

Motorruim

Maak de motor van je boot winterklaar: koelwater of antivries

Een scheepsdiesel heeft drie soorten vloeistof nodig: diesel, water en olie. Om je boot winterklaar te maken, moet je met alle drie de vloeistoffen wat doen. In dit blog bespreken we hoe je het koelwater vervangt door antivries. In deel 1 van deze korte serie over het winterklaar maken van de motor van je boot keken we naar de dieselbacterie. Tenslotte gaat deel 3 over olie: het smeermiddel in iedere brandstofmotor.

Water

Het voordeel van een scheepsdiesel boven een gewone auto-dieselmotor is dat een scheepsdiesel altijd genoeg koelwater om zich heen heeft. Er is dus geen radiator nodig met koelvloeistof want de diesel pompt buitenwater op als koelwater. Dat water gaat door de motor en verlaat via de uitlaat weer het systeem. Als de winter nadert, heeft dit systeem wat extra aandacht nodig.

Bevriezen

Het gebruik van buitenwater als koeling heeft een nadeel ten opzichte van een gesloten koelsysteem met koelvloeistof: het kan bevriezen. En ijs in de motor of in de leidingen kan desastreus zijn. Bij het ontdooien zet ijs uit. En de krachten die daarbij komen kijken, zijn enorm. Zo groot dat het staal van een motor kan barsten. In het voorjaar heb je opeens een motor die niet meer werkt. Om dat te voorkomen vervangen we in het hele koelsysteem het koelwater door antivries.

Zelf doen of uitbesteden?

Natuurlijk kunnen we aan de havenmeester vragen of de medewerkers van de haven de hele boot winterklaar willen maken. Zij zullen dan ook het koelsysteem van de motor vullen met antivries. Maar het is een klusje dat je ook zelf kunt doen. Bijvoorbeeld als de boot een jaartje in het water blijft en je het schip zelf winterklaar wilt maken.

Het koelsysteem

Centraal in het koelwatercircuit is de koelwaterpomp. Deze wordt rechtstreeks aangedreven door de motor en als de motor draait wordt er altijd koelwater gepompt. In de koelwaterpomp draait de impeller, een rad met rubberen schoepjes. Tussen deze schoepen zit water en bij het ronddraaien worden de schoepen telkens even platgedrukt zodat het water tussen de schoepen uit wordt geperst, de motor in. De impeller zuigt het water eerst omhoog door het wierfilter, dat ervoor zorgt dat er geen rommel in de pomp komt. 

Wierpot (met kruis op bovenkant)

Hoe gaan we te werk?

Voor dit klusje heb je natuurlijk antivries nodig. Een grote trechter met een slang maakt het werk vaak makkelijker. Over de keuze van het soort antivries hebben we het verderop in dit artikel. 

Dan gaan we aan de slag. Om het koelwater te vervangen door antivries zorg je dat de motor het zelf opzuigt via het normale koelsysteem. Maar omdat de inlaat natuurlijk onderwater zit, gebruiken we de wierpot. Je kunt de wierpot open maken en de koelvloeistof erin gieten. Maar voordat je het erin giet moet er aan twee voorwaarden worden voldaan:

  1. De afsluiter van de waterinlaat moet dicht zijn, anders gaat de koelvloeistof gewoon naar buiten. 
  2. De motor moet goed warm zijn. Het koelsysteem heeft een thermostaatje dat ervoor zorgt dat de motor bij gebruik eerst lekker warm kan worden, dan pas begint het koelen. Tot die tijd is het koelsysteem afgesloten en wordt koelwater omgeleid. Laat de motor dus eerst warm worden.

Nu giet je koelvloeistof via de trechter in de wierpot. De impeller zuigt op en pompt het in het koelsysteem van de motor. Hoe weet je wanneer het hele systeem gevuld is? Daarvoor kijk je naar het water dat door de uitlaat naar buiten komt. Zodra dit een kleurtje krijgt, is de motor verzadigd. Om deze reden is de vloeistof gekleurd. Zit de motor ‘vol’, zet hem dan meteen uit. 

Let op: het is heel belangrijk om de aanvoer van de wierpot, dus het stuk vanaf de afsluiter ook te vullen. Mocht hier ijs in komen en de slang of de afsluiter vriest kapot, dan kan de boot lek raken en zinken. Met een open wierpot zet je nog even de afsluiter open. Het niveau in de wierpot en de koelwater-aanvoerleiding zakt meteen. Doe de afsluiter weer dicht en vul de leiding en de wierpot nu ook met koelvloeistof.

Giftig

Zoals je ziet, komt er bij de procedure wat koelvloeistof in het water. Normale koelvloeistof of antivries bevat ethyleenglycol. Dit is een zeer giftige stof. Bij inname door mens en dier, maar ook voor het waterleven in de haven. Gelukkig is er ook milieuvriendelijke antivries verkrijgbaar, zoals van Talamex of van Vake. 

Het koelwater in de motor is nu beschermd tegen bevriezen. Dat geeft toch een rustig gevoel, want al zijn de winters steeds minder streng door klimaatverandering, ook in het vroege voorjaar van 2023 heeft het nog een paar dagen flink gevroren. Meer lezen over het winterklaar maken van de motor van je boot? Lees hier over het verversen van de olie en hier over wat je kunt doen tegen bacteriën in diesel.

Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Ontvang wekelijks ons watersportnieuws-overzicht