Informatie voor de watersporter

De klimaatverandering maakt van iedere schipper een gewaarschuwd schipper

Dat je nooit te oud bent om te leren, weten we wel. En dat routine en gemakszucht – zeker in combinatie – kunnen leiden tot extra risico, is ook zo’n open deur. Maar intussen lijk je wel minder te kunnen rekenen op je eigen weerkundig inzicht. Hoe ervaren je ook bent. Met die aanhoudende uitzonderlijke weerfenomenen als een sterke onstabiliteit met uiteenlopende temperaturen, extreme windvlagen, slagregens, heftig onweer en hagelstenen als golfballen, is het op het water extra opletten geblazen. De hedendaagse schipper doet er goed aan even stil te staan bij deze steeds vaker voorkomende meteorologische verrassingen.

“Mijn man was allesbehalve een kamikaze-schipper”, getuigt echtgenote Evelyne Guibert van de omgekomen visser Tony Guibert. Hij verdronk in de storm Miguel van begin juni langs de Franse Atlantische kust. Zij deed dit daags na het tragische ongeval met de Franse reddingboot, die juist voor Guibert was uitgevaren en vlak voor de kust van Les Sables d’Olonne aan het eind van de ochtend ten onder was gegaan in een wind met een orkaankracht van 120 km/u en in golven van zes tot acht meter. Drie redders lieten hierbij het leven. Omdat de publieke opinie zich keerde tegen de 60-jarige visser, die ondanks de verwachte wind op die ochtend van 7 juni toch nog met z’n één mans-vissersbootje van 12 meter de haven had verlaten. De vermeende roekeloosheid viel voor velen niet te begrijpen. De vrouw nam het op voor haar man, die vanaf z’n vijftiende als beroepsvisser op zee had doorgebracht.

“Toen hij vrijdagochtend om 6 uur vertrok, was ik bij hem. Er stond nog weinig wind. De kustwacht die me heeft verhoord, heeft dit bevestigd. Hij wilde om 10 uur voordat de wind zou toenemen, weer terug zijn.” Guibert was zeer ervaren. Hij had voor een rederij op trawlers ten westen van IJsland gevaren. Nu was hij met pensioen en viste er voor een maandelijkse zakcentje wat bij. Hij kende de zee als geen ander. En toch is hem dit overkomen. Bij z’n beslissing ‘voor twee halen garnalen‘ nog even uit te varen ging hij blind op z’n eigen lange ervaring van visserman. Maar hij werd verrast door de snel opkomende storm en aanschietende zee. Een miscalculatie die ‘m z’n leven kostte. En indirect ook dat van drie anderen. Voor hen hing ook de KNRM haar vlaggen halfstok.

Een storm als Miguel is uitzonderlijk in juni. En kwam voor het laatst dertig jaar terug voor. Maar die zeldzame verschijnselen volgen elkaar nu steeds rapper op. Dat is het verschil. Mij valt hierbij op dat de grens tussen warm en koel zomerweer in het verleden vaker liep via de breedtegraden oost-west (Noord-Europa koel en Zuid-Europa warm), terwijl deze grens de laatste jaren nogal eens loopt via de noord-zuid lengtegraden (West-Europa koel en Oost-Europa warm).

Het weer is nooit helemaal voorspelbaar geweest. Er zat altijd wel een knoopje meer of minder in de lucht. Maar nu gaat het onverwacht met tien knopen tegelijk. Meteorologen herkennen waarschijnlijke patronen in de luchtdrukverdeling. Maar het lijkt wel of het weer de laatste jaren plaatselijk steeds vaker anders – en sneller – uitpakt, dan die verwachte patronen. Het weer wordt onberekenbaarder. Afgelopen 15 juni nog op het meer van Genève. Een video die boekdelen spreekt.

Wetenschappers roepen al jaren, dat de verwachte klimaatverandering meer extreme meteorologische situaties met zich mee zal brengen. Daarvan zien we mogelijk nu het begin. Als je slim bent hou je daar rekening mee. Dus zelfs al vaar je al je hele leven, en ‘kijk je de wind uit de lucht’, dan nog kun je er niet meer zeker van zijn, dat depressies zich gedragen ‘zoals altijd‘ (..). De tijd dat de schipper de horizon aftuurde, nog eens aan z’n pijpje lurkte, en naar de hemel keek om met honderd procent zekerheid te kunnen zeggen wat de wind zou gaan doen, is waarschijnlijk voor goed voorbij. Niet dat hij over meer zeemanschap beschikte; hij had voor zijn juiste weersverwachting gewoon een stabieler klimaat mee.

Laat het voorafgaande bepaald geen reden zijn de komende maanden maar aan de kant te blijven. Voor de zekerheid. Misschien verloopt de rest van de zomer juist wel heel stabiel. In het huidige klimaat is immers alles mogelijk… Bovendien kunnen we tegenwoordig ook nog ‘connected’ zijn met tal van betrouwbare meteo apps. Dat helpt ook. Moet je er natuurlijk wel regelmatig op kijken…. En dan nog iets: als je de Franse vergane reddingboot (een reserve exemplaar uit 1986) vergelijkt met het topmateriaal waarover de KNRM beschikt, dan mogen we ons ook gelukkig prijzen. Evelyne Guibert nam het de autoriteiten zelfs kwalijk, dat ze zo’n boot hebben laten uitvaren, in plaats van direct een helikopter te sturen om haar man te redden. En ook dat valt te begrijpen. Omdat behalve het weer ook de wereld verandert.

Ik wens u een zonnige zomer en een aangename vaart.
De volgende Flessenpost verschijnt eind augustus.

Met vriendelijke groet,

Bert Kuijpers,
schipper van Nauticlink

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Ontvang wekelijks ons watersportnieuws-overzicht