Dit zijn de maanden dat we zo genieten van het leven aan boord. Koffie in de kuip, het maken van een vaarplan en na het gebakken eitje vertrekken om een hele dag te genieten op het water. Soms denk je wel eens, waarom doen we dit niet altijd? En waarom ook niet.
Toch zijn de meeste watersporters na de mooie tochten in de zomervakantie ook blij om weer in een echt huis te mogen leven. Om weer met meer dan een persoon in de keuken te kunnen zijn en water uit de waterleiding is toch wel veel lekkerder dan water uit de watertank. Een ander verschil tussen het leven aan boord en het leven thuis is de nattigheid in de boot, waardoor schimmel kan komen. Nou zou je zeggen, elke boot is toch gewoon waterdicht? Dat klopt ook, maar aan boord ontstaat wel vaak condens. Juist omdat boten zo goed waterdicht zijn.
Hoe ontstaat condens aan boord?
Schimmel in de boot begint bij condens. Dat kennen we als de druppeltjes die zich vormen op koude voorwerpen. Denk aan een ijskoud blikje bier, dat is vaak nat aan de buitenkant. In de lucht om ons heen is waterdamp, de atmosfeer rond de aarde wordt niet voor niks de dampkring genoemd. Condens ontstaat wanneer lucht in contact komt met een oppervlak dat kouder is dan die lucht.
Aan boord ontstaat condens vooral ‘s avonds en ‘s nachts als het buiten afkoelt. De romp wordt kouder doordat de buitentemperatuur daalt en vergeet niet dat de boot in het koude water ligt.
Daar komt bij dat het aan boord vaak vochtiger is dan in een huis. Zeilers komen binnen met natte kleding. Maar ook het koken aan boord levert veel waterdamp op. De condens zet zich dan meestal af tegen de ramen of tegen de romp op plekken waar die niet geïsoleerd is.
Schimmel in de boot
Je zou kunnen zeggen, boten en nattigheid horen nou eenmaal bij elkaar. Wij doen gewoon even elke ochtend een doekje over de ramen en dan is alles weer droog. Maar het is wel iets waar je rekening mee moet houden. Als het te lang te vochtig is in de boot, krijgen schimmels een kans om zich te gaan vormen. Zeker als het warm is: schimmels houden van een temperatuur van tussen de 25 en 30 graden. Maar ook als het koud is kunnen schimmels zich makkelijk vermeerderen. Daarnaast houden schimmels van stilstaande lucht. Aan boord zijn veel kleine, afgesloten ruimtes zoals kastjes, bakskisten en hutten.
Schimmelsporen, de microscopische zaadjes waarmee schimmels zich verplaatsen, zijn altijd en overal in kleine hoeveelheden in de lucht. Daar heb je als mens geen last van. Maar als de omstandigheden gunstig zijn, dan kunnen schimmels zich vestigen en zelf schimmelsporen gaan afgeven aan de lucht. Dan zijn het opeens heel veel sporen, en daar kunnen we last van krijgen. De schimmelsporen zijn niet per se de oorzaak van gezondheidsklachten, maar ze kunnen luchtwegklachten zoals astma wel verergeren. In een boot vol schimmel kun je last krijgen van keelpijn, niezen en hoesten, een verstopte neus en benauwdheid.
Wat kun je eraan doen?
Het klinkt misschien alsof elke boot een schimmelparadijs is, maar dat is natuurlijk onzin. Er is genoeg te doen om te voorkomen dat schimmels een kans krijgen.
Zorg dat de boot droog is. Voer vochtige lucht af door goed te ventileren. Het liefst creëren we een luchtstroom door de boot waarbij de lucht aan de ene kant de boot binnenkomt en aan de andere kant de boot weer kan verlaten.
Let ook op ventilatie van afgesloten ruimtes. Maak bijvoorbeeld ventilatieroosters in deuren.
Verwarm de boot en zorg dat de warme lucht de boot kan verlaten. Warme lucht bevat veel meer vocht dan koude lucht, zo raak je veel vocht kwijt. Bedenk wel dat een kachel op gas of diesel weer vocht produceert, bij de verbranding van gas of diesel komt water vrij.
Houd de boot ook actief droog door bijvoorbeeld regelmatig de bilge te controleren en indien nodig droog te sponzen.
Schimmels kunnen slecht tegen UV-licht, ofwel het licht van de zon. Leg kussens, lakens en dekens dus zo veel mogelijk in de zon om schimmel in de boot te voorkomen. Ook het licht dat door de ramen komt helpt mee. Laat dus de gordijntjes open als je de boot verlaat.
Kijk of je boot is geïsoleerd. Is dat nog niet zo, gebruik dan folie dat geen vocht kan opnemen.
Een belangrijke bron van vocht zijn de ramen en dan met name de luiken. Neem deze regelmatig af met een droge theedoek. Er zijn sinds kort ook dakluiken beschikbaar waarop zich geen condens kan vormen. De firma TOPwindows uit Vlissingen heeft een luik ontworpen dat condensvrij is en bovendien drie ventilatiestanden heeft waarbij het luik toch op slot is.
Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin
