Bij toeval ontdekte solozeiler Dick Huges een ‘vergeten’ techniek om je zeilschip zelfsturend te maken met een paar blokken en elastiek. Gefascineerd begon hij deze manier van varen verder te ontdekken, inmiddels heeft hij er zelfs een boek over geschreven met de titel ‘Koershouden met sheet to tiller’.
Bij het zeilen met een ‘sheet to tiller’-systeem zijn schoot en helmstok zo met elkaar verbonden dat de boot uit zichzelf rechtdoor zeilt. In een vlaag komt er meer druk op het zeil, die kracht wordt overgebracht op het roer, de natuurlijke loefgierigheid wordt gecompenseerd en de boot blijft op koers. Het systeem is makkelijk op te tuigen met een paar blokken en een elastiek. Dick legt het allemaal uit in zijn boek.
Voor wie?
Voor wie is dit systeem interessant? Zet je op een zomerse dag op de Loosdrechtse Plassen je ‘sheet-to-tiller’ aan als je tijdens het zeilen even koffie wilt zetten? Het zou kunnen maar het is zeker niet aan te raden. Vooral niet als het druk is op het water. Dick Huges is oceaanzeiler. Tijdens zijn oversteken zeilt hij vaak dagenlang dezelfde koers. Heel wat anders dan de drukke Hollandse watersportplassen dus. Op die dagen in de tradewinds heeft de soloschipper genoeg tijd om een systeem af te stellen op de wind en verder te perfectioneren. Loopt het schip dan toch een keer uit het roer, dan is dat geen enkel probleem zonder andere schepen in de buurt.
Klapgijp
Voorwaarde voor het succes van het ‘sheet to tiller’-varen is dat het tuig al in balans is. De zeilen zijn zo getrimd dat de boot uit zichzelf rechtdoor zou varen als de stuurman het roer loslaat. Alleen bij een vlaag of een golf wijzigt de koers. En wijzigt die koers, dan komt de boot vaak niet meer terug op de oude koers, gaat z’n eigen weg die eindigt in een onvrijwillige overstagmanoeuvre of een klapgijp. Door de schoot-druk over te brengen op de helmstok worden deze afwijkingen voorkomen.
Juiste krachten
Daarvoor wordt met meerdere blokken een nieuwe schoot ingeschoren die uiteindelijk aan loef aan de helmstok trekt. Wordt de druk minder, dan trekt een elastiek de helmstok naar lij. Het is de kunst om te zorgen voor de juiste krachten aan beide kanten van de helmstok. Aan de ene kant kan dat door een of meerdere elastieken te spannen. Aan de andere kant, de schootkant, met een vertraging van twee of meerdere blokken. Het is de uitdaging om de juiste krachtsverhouding te vinden om de boot op koers te houden.
Balans
Het inscheren van de de extra lijn vergt wat knutselwerk, de stuurschoot wordt met meerdere blokken over dek of door de kuip geleid. Ook het afstellen van het systeem is een kwestie van experimenteren: kijken, aanpassen, weer kijken en weer aanpassen. Net zo lang totdat de boot in evenwicht is en trots zijn eigen koers blijft zeilen.Op de oceaan is het een voordeel om geen elektrische stuurautomaat te hoeven gebruiken, alle verbruikte stroom moet immers ook worden opgewekt. Maar een dagtochtje op de Nederlandse wateren houdt een stuurautomaat-accu echt wel vol. Is het systeem van Dick dan puur bedoeld voor lange oceaan-oversteken? Dat sowieso maar misschien is het eindresultaat wel niet het enige mooie aan het sheet-to-tiller systeem. Misschien is het ook de weg er naartoe, het kennen en beheersen van het eigen schip. Het genieten van een zeilschip dat in balans is. Boot in balans, schipper in balans.
Interesse? Bestel het boek Koershouden bij uitgeverij Lanasta: https://www.lanasta.eu/Shop/product/267/koershouden.html
Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin
