Informatie voor de watersporter
De EFOY brandstofcel

Stroom aan boord: is een brandstofcel iets voor mij?

Brandstofcellen leveren dag en nacht stroom, trillen of brommen niet en maken geen lawaai. Ze hebben geen wind nodig en het afval is niet meer dan een beetje waterdamp. Een brandstofcel aan boord lijkt dus ideaal. Is dat ook zo? Wat zijn de voor- en nadelen van deze manier van stroom opwekken?

Over het opwekken van stroom aan boord schreven we in het artikel ‘Stroom aan boord: energie opwekken op je boot’ (link) dat brandstofcellen nog veelal in de prototype-fase verkeren. Maar een enthousiaste lezer wees ons op de kant-en-klare brandstofcellen van EFOY. Een systeem dat elektriciteit opwekt uit de vloeistof methanol. En inderdaad, de EFOY brandstofcellen zijn al langere tijd gewoon in de winkel te krijgen, hoewel ze vooral worden verkocht via internet. Verschillende webwinkels hebben bijvoorbeeld de EFOY 150 BT op voorraad.

Wat is een brandstofcel?

Brandstofcellen zijn apparaten die chemische energie direct kunnen omzetten in elektrische energie. Bij een motor-generator wordt chemische energie via thermische energie (ontsteking in de cilinder) omgezet in mechanische energie (draaiende nokkenas), en daar wordt uiteindelijk stroom mee opgewekt met een dynamo. Dat zijn flink wat omwegen waarbij iedere keer energie verloren gaat. In een brandstofcel gebeurt iets vergelijkbaars als in een batterij of accu. Het is een zogenaamde redox-reactie: een reactie tussen atomen, moleculen en ionen waarbij elektronen worden uitgewisseld. Maar het grote verschil met een accu is dat er steeds nieuwe brandstof (reagentia) zoals methanol of waterstof aan kan worden toegevoegd. 

Methanol

De EFOY brandstofcellen hebben methanol als brandstof. Methanol is een vorm van alcohol en is giftig bij contact met de huid of inademing. De methanol van EFOY is daarom verkrijgbaar in speciale jerrycans met een veilige sluiting. Zo’n jerrycan van 5 liter kost €38,65. De brandstofcel wordt gekoppeld aan de accu en zorgt ervoor dat deze steeds goed gevuld blijft. Zodra de spanning onder een bepaald voltage komt (bijvoorbeeld 12,2 V) slaat de brandstofcel aan en vult de accu bij. Er komt alleen wat warmte en waterdamp bij vrij. Een andere vaak genoemde energiedrager is waterstof. 

Wat levert het op?

Hoeveel levert een brandstofcel op? De genoemde vijf liter methanol is goed voor 5,5 kWh. KWh staat voor kilowatt per uur. Een kilowatt is 1.000 watt, een kilowattuur is dus een uur lang 1000 watt leveren. De meeste waterkokers gebruiken 1000 watt, die zou je dus een uur aan kunnen laten staan. Een ouderwetse gloeilamp gebruikte 60 of 100 watt, een ledlamp tussen de 2 en 10 watt. 

Stel, we installeren een monocrystalline zonnepaneel van 100 cm x 60 cm op het kajuitdak. Deze heeft een watt-piekvermogen van 100 Wp per jaar. Maar omdat de panelen niet altijd op hun piekvermogen leveren, moet je dit getal delen door 0,88 om uit te komen op de kWh’s. Ons paneel levert dus per jaar 88 kWh. Dat is evenveel als de stroom uit 16 jerrycans methanol op jaarbasis. Een groot verschil is dat een zonnepaneel op een bewolkte dag in december bijna geen opbrengst heeft en misschien niet voldoende vermogen levert om de accu’s vol te houden. Een brandstofcel werkt altijd, aan boord is dat wel zo prettig.

De kosten

Natuurlijk gaat het erom dat je ergens een tijdje off the grid kunt leven, op een mooie plek in de natuur. Varen is nou eenmaal een dure hobby. Dus de kosten voor elektriciteit mogen best wat hoger zijn dan die van thuis. Thuis betaal je normaalgesproken €0,73 voor 1 kWh aan je energieleverancier voor stroom uit het stopcontact. Dit heeft het CBS berekend voor de maand oktober 2022 (een roerige tijd op de energiemarkt). 

Een kilowatt uit de EFOY brandstofcel kost wel wat meer. De jerrycan methanol van 5 liter levert 5,5 kWh en kost €38,65. Per kilowatt betaal je dan €7,02. (€38,65 : 5,5). Dat is tien keer zo veel. Op een goed uitgeruste boot met ijskast, tv en andere stroomverbruikers zou je aan een kilowattuur per dag genoeg moeten hebben. Het zonnepaneel kost natuurlijk niks in gebruik. Voor de 16 jerrycans methanol die het paneel kan besparen, zou je €618,40 betalen. Maar nogmaals, het paneel werkt alleen overdag en dan vooral in de zomer.

De aanschaf

De prijs voor de EFOY 150 BT is €4.371,26. Dat is een flink bedrag. Daar staat tegenover dat het systeem altijd stroom kan leveren, zolang er brandstof is. Dus ook op de momenten dat zonnepanelen niet werken. De kosten van het genoemde zonnepaneel is aanzienlijk lager. Het paneel van 100 Wp kost €130,52. Een zonnelader zou ook rond de €100 kosten. Samen is dat €230. 

Conclusie

Om terug te komen op de opmerking van onze lezer dat brandstofcellen verder zijn dan de prototype-fase: dat klopt. De EFOY brandstofcellen zien er prachtig uit en zijn flink doorontwikkeld. De prijs is nog wel aan de stevige kant, zeker in vergelijking met een eenvoudig zonnepaneel. Een combinatie van beide zou het meest ideaal zijn voor lekker veel stroom aan boord, dag en nacht, het hele jaar door.


Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Ontvang wekelijks ons watersportnieuws-overzicht