Na een nacht in Winsum, de plaats die door een ANWB-jury werd uitgeroepen tot ‘allermooiste dorp van Nederland’, draaien we het Winsummerdiep weer op richting het Reitdiep. Het doel voor vandaag is de stad Groningen. Daarna zoeken we de Veenkoloniën op ten oosten van de stad.
Oudste cultuurlandschappen van Europa
Na de sluis van Schaphalsterzijl, een ‘zijl’ betekent sluis, dus dit is eigenlijk dubbelop, gaan we bakboord uit richting Garnwerd. Hier hebben ook de boten met een staande mast overnacht. Het Reitdiepgebied is een van de oudste cultuurlandschappen van Europa. Deze sterk meanderende rivier verbond Groningen met de zee. Op veel plaatsen zijn de oude rivierbeddingen nog goed zichtbaar, zoals bijvoorbeeld rond het Oude Diepje bij Winsum. Ooit was onze route dus nog veel langer. Deze lijnen in het landschap zijn zo’n 1000 jaar oud. Helaas kunnen we door de historische dijk niet eindeloos over de weilanden staren. Tot de aanleg van het Eemskanaal in 1876 was het Reitdiep de enige open verbinding van Groningen met de zee. De Groningse Noorderhaven was dan ook een getijhaven. Een jaar na het voltooien van het Eemskanaal kwam ook de afsluiting bij Zoutkamp tot stand, waarmee de invloed van het getij uit de stad verdween.
Spin in het web
De stad Groningen lag eeuwen als spin in een eb van waterwegen. Er kon dan ook flink tol worden geheven, schippers hadden geen alternatieve route rond de stad. Na de Platvoetbrug steken we het Van Starkenborgkanaal over. Let op, hier varen grote vrachtschepen. We gaan door de Dorkwerdersluis, het vaarwater heet nog steeds Reitdiep. Aan stuurboord is een nieuwe jachthaven gegraven, de Reitdiephaven. Hier is een supermarkt en een bakker met naast heel veel lekkere taartjes ook gewoon brood. We vervolgen onze tocht door deze noordelijke studentenstad. Bij de kruising Noorderhaven en de A, draaien we de A op. Een van de lieflijkste stukjes water van de stad. Als het water na drie bruggen weer wat breder wordt gaan we stuurboord uit richting het Groninger Museum aan het vaarwater Zuiderhaven.
Peerd van Ome Loeks
Aan stuurboord zien we nu ook het historische station met daarvoor het beroemde beeld van het Peerd van Ome Loeks. Snel kijken want het beeld staat links van het station. Over het Peerd van Ome Loeks gaat een liedje dat elke Groninger kent, misschien wel omdat de tekst vrij eenvoudig is.
(melodie is van het Sinterklaasliedje ‘Daar wordt aan de deur geklopt’)
Peerd van Ome Loeks is dood, Loeks is dood, Loeks is dood,
Peerd van Ome Loeks is dood, hartstikke dood.
Guster nog goud gezond, sluig ‘e mit steert in ‘t rond
Peerd van Ome Loeks is dood, hartstikke dood.
De regel “hartstikke dood” wordt ook wel gezongen als “hailendal dood”.
Aan bakboord ligt voor ons nu de jachthaven Oosterhaven. Hier kunnen we aanleggen om te voet de stad te verkennen. Aan de Grote Markt onder de Martinitoren zijn de beroemde cafe’s De Drie Gezusters en de Groote Griet.
Van de klei naar het veen
De volgende dag gaan we eerst het Damsterdiep op in oostelijke richting. Na de Berlagebrug nemen we het Winschoterdiep aan stuurboord. We varen nu door een heel ander landschap dan het Reitdiepdal. Dit is veengrond en daar is in de loop er jaren flink gebruik van gemaakt. Aan het Winschoterdiep is ook veel scheepsbouw. Na de enorme werf GS Yachts bij de Waterhuizenbrug verlaten we het kanaal en gaan de kleine vaarten op richting het Zuidlaardermeer. Op het Drentse Diep is het weer flink sturen door het bochtige water. De Westerbroeksemadepolder aan bakboord is een prachtig vogelgebied en hier maken we weer kans om de Zeearend te zien jagen. We komen op het Zuidlaardermeer en gaan op zoek naar paviljoen de Leine op de oostelijke oever voor een lekkere lunch. Vooral het broodje geitenkaas met walnoten en honing is aan te raden.
Het Zuidelijkste puntje van het Zuidlaardermeer bevindt zich in de provincie Drenthe. Maar wij blijven nog even in Groningenen nemen het kanaal de Leinewijk dieper de voormalige Veenkoloniën in.
Vlak voor de splitsing met het Kieldiep is het gehucht Nieuwe Compagnie. Hier is een bedrijfshal ingericht als vlooienmarkt. Een bezoek is de moeite waard maar verwacht niet om er een nog niet ontdekte Picasso te scoren.
Op de T-splitsing gaan de stuurboord uit het Kieldiep op. We zitten op de lange rechte kanalen die werden aangelegd om het afgegraven turf naar de stad te vervoeren. Na brug De Klop gaan we stuurboord uit en houden het brede vaarwater aan. Dan brengt het Grevelingskanaal ons in het dorpje Bareveld waar onze route een soort Z beschrijft. In de eerste hoek van de Z is een steiger aan de Bareveldse kade en op de wal is het Wegrestaurant Huize Bareveld. Een prima plaats om het nieuwe gebied eens rustig met elkaar te bespreken onder het genot van een drankje en misschien wel een avondmaaltijd op het terras onder de bomen met zicht op de karakteristieke groene Bareveldse brug. De provinciegrens loopt dwars over het terras.
Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin
Foto Grote Markt: Zairon
