Informatie voor de watersporter
Vaarroute NO Friesland

Vaarroute door Friesland: varen van Langweer naar Sneek

Dit keer maken we een grote ronde door het westen van Friesland. De vaarroute leidt ons naar Workum, Hideloopen, Makkum en Bolsward. We komen langs leuke havens met historische kroegen waar we stuk voor stuk wel langer dan een nacht zouden kunnen blijven.

De vorige vaarroute in Friesland eindigde op de Langweerder Wielen. Vandaag is dit ons vertrekpunt. Voor het ‘buitengaatse’ deel van deze tocht over het IJsselmeer hebben we wel goed weer nodig. Met zuidwestenwind is de oostkust van het IJsselmeer lagerwal en staan er flink golven. Maar meestal is het weer prima en kunnen we gewoon naar buiten.

De vertrouwde Jeltesloot

Vanaf de Langweerder Wielen nemen we vertrouwde route naar Heeg. We constateerden al eerder dat de Jeltesloot de meest bevaren route van Friesland is. Wij gebruiken hem ook weer. Gelukkig verveelt het nooit. 

Heeg laten we aan stuurboord liggen, want we drinken de ochtendkoffie in Gaastmeer. We houden de noordkust van het Heegermeer in de gaten. Voor het eiland Langehoekspôlle nemen we de geul noordwaarts. Dit eiland staat ook wel bekend als het Konijneneiland, Knine-eilân of Knynepôlle. Het eiland is eind jaren ‘70 aangelegd om de golven te breken die over de lange Fleussen aan kwamen rollen. Daarvoor werden eerst veertig boten afgezonken als fundering. Een trieste gedachte. 

Cappuccino met verse melk 

Gelukkig worden we snel weer blij van het liefelijke landschap. Zo staan er op de stuurboordoever de vissershuisjes van Fiskerbuorren waar iedereen wel zijn oude dagen zou willen slijten. Wij gaan het Piel op richting Gaastmeer. In Gaastmeer is een vaste brug van twee meter hoogte. We zoeken een plekje aan de kade of aan de steiger. Restaurant D’ Ald Herberg is vanaf half elf open en serveert cappuccino met verse melk van een boer uit Gaastmeer. 

Intiemasloot

Wie onder de brug door kan, vervolgt de route over de Wijdesloot. Grotere schepen keren om en nemen de Intiemasloot naar het Groote Gaastmeer. De meren die we nu passeren zijn veel rustiger dan het vaargebied van de afgelopen dagen in de Zuidwesthoek en rond Sneek . Een uitstapje naar Oudega aan de Oudegaaster Brekken is een aanrader. Het is alleen geen doorgaande route. 

Wij vervolgen onze vaarroute door Friesland en nemen de Lange Vliet richting Workum. De spoorbrug staat open tot er een trein aankomt. De doorvaart is niet heel breed, dus rustig aan. Wie zeker wil weten dat de brug niet plots dicht gaat, kan contact opnemen op Marifoonkanaal 20. Op de viersprong na de spoorbrug gaan we rechtdoor Workum in. Tenzij we het weer te slecht vinden om straks het IJsselmeer op te gaan, dan gaan we hier stuurboord uit, richting Bolsward.

Door Workum varen

Workum is ontzettend leuk om doorheen te varen. Breed is het niet dus het tempo kan omlaag. Op sommige stukken kunnen boten elkaar zelfs niet passeren. Dan is het goed opletten wie eerst vaart en wie even wacht. Er zijn nieuwe passantenhaventjes aangelegd. Tijdens deze vaarroute door Friesland is een bezoek aan het Jopie Huisman-museum zeker de moeite waard. Deze schilder was ontzettend goed in het uitbeelden van het gewone leven en zijn schilderijen zijn zo realistisch dat het soms wel foto’s lijken. 

‘t Soal bij Workum in voorbereiding op de Strontrace

‘En nou oprotten’

Na de sluis komen we op het Soal. Aan het einde van dit rechte kanaal staat de legendarische vuurtoren waar Reid woonde. Hij bedacht er wedstrijden als de Strontrace en de Singlehanded: zware meerdaagse zeilwedstrijden die nog steeds bestaan en waarbij motorgebruik nog altijd taboe is. Volgens de verhalen gingen de schippers voor de race eerst koffiedrinken in de huiskamer van de bebaarde Reid. De schepen lagen op stootgaren met de bemanning die op van de zenuwen was. Reid nam rustig de tijd, babbelde wat, schonk nog een ronde koffie. Hij wist dat de schippers pas weg mochten als hij het sein gaf. Na zijn mompelend ‘en nou oprotten’, vlogen de zeilers zijn huis uit en renden naar de schepen om eindelijk te vertrekken.

Op naar Hindeloopen

Wij gaan maar kort het IJsselmeer op, want de haven van Hindeloopen is ons doel voor vandaag. Wie het netjes wil doen, stuurt pas bij de rood-groene scheidingston de H2-W1 bakboord uit. Wie goed kaart kan lezen, ziet dat eerder afbuigen ook al kan. Maar let op: voor Hindeloopen is het aan de IJsselmeer-kant van de geul ondiep tot ontzettend ondiep. Hier staat maar veertig centimeter water. De reddingboot rukt regelmatig uit om jachtjes van de plaat te trekken. 

De haven van Hindeloopen tijdens zeilwedstrijden.

De havenkom van Hindeloopen doet denken aan een echte zeehaven. Op de dijk rondom de haven zijn cafés en restaurants. Voor iedereen is er iets passends. Een wandeling door het dorp is de moeite waard. Midden in Hindeloopen is de Hindelooper-markt, een enorme rommelmarkt in een schuur. 

NIMBY, dus hier

De volgende ochtend maken we ons klaar voor het vervolg van onze vaarroute door het westen van Friesland. We gaan een flink stuk over het IJsselmeer varen. We passeren weer de ingang van Workum, maar varen verder naar het noorden. Het uitzicht aan bakboord wordt al snel bepaald door de windmolens van Windpark Fryslan. Het zijn er 89 en ze leveren samen 1,2% van het Nederlandse stroomgebruik. De molens van 180 meter hoog staan 600 meter uit elkaar en vormen een zeshoek zodat het zicht op de horizon zo min mogelijk beperkt wordt. 

Natuurlijk is het voor watersporters even slikken dat de molens precies gebouwd zijn waar wij willen varen. Maar als we alle ‘not-in-my-backyard’ bezwaren op een rijtje zetten, is dit toch wel de meest ideale locatie. En gelukkig mogen we tussen de molens door varen, zo lang we maar 50 meter afstand houden tot de turbines.

Varen naar Makkum

Inmiddels zou Makkum in beeld moeten komen. Net als bij Hindeloopen ligt er ook hier weer een ondiepte voor de haven. We kunnen dus niet recht op de haveningang afkoersen, maar moeten noord blijven varen tot we de haven vanuit het noordwesten kunnen benaderen. Als we de groene Ma5  stuurboord houden, zitten we goed en het staat natuurlijk allemaal op de kaart.

Makkum heeft een lange steiger om aan te liggen en achter de grote loods is de gemeentehaven met een mooie kade. Het centrum is gezellig en we kunnen hier wel een middag doorbrengen. Hotel Café Restaurant De Prins aan de sluis heeft een schitterende gelagkamer met een tegelwand uit 1668. Het wordt al drie generaties uitgebaat door de familie Bouma. 

‘Slecht en recht’

Onze vaarroute door Friesland leidt ons van het wijde water naar de groene velden en rietpluimen langs de vaarten. We gaan door de sluis en koersen richting Bolsward. In dezelfde tijd dat de tegelwand in De Prins werd gemetseld, was de Friese dichter Gysbert Japix de eerste die gedichten in de Friese taal schreef. Eerder was de taal wel gebruikt om wetten op papier te zetten. Japix is nog steeds bekend van zijn lijfspreuk ‘Sljocht en rjocht as dy fan Boalsert’: slecht en recht als de mensen uit Bolsward, waarbij slecht niet betekend dat het oplichters waren,  ‘sljocht en rjocht’ betekent ‘gewoon en rechtdoorzee’. In Bolsward is een gezellige winkelstraat met terrasjes. We zoeken er een plekje voor de nacht. En bij de avondwandeling kunnen we naast de Groote- of Sint-Martinikerk een beeld van Japix bewonderen. 

We verruilen de Workumervaart voor de Sneekervaart en dat geeft ook al aan welke kant we op gaan. Slingerend door de weilanden komen we bij de brug van Wolsumerketting. Hier kunnen we in de theetuin van Kootje bij de brug genieten van een kop koffie. Vraag naar de zelfgemaakte kletskoppen, koekjes met amandel en kaneel. De kletskoppen zijn bedoeld om eindeloos bij te kletsen, maar wij gaan weer aan boord. Na het Oostemmeermeertje komen we aan in IJlst. Via de Wilddraai en de Geeuw zien we al snel Sneek, het centrum van nautisch Friesland, in beeld. Hier eindigt voorlopig deze vaarroute door Friesland, want Sneek is een mooi uitvalspunt om het noorden van de provincie te gaan ontdekken.


Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Ontvang wekelijks ons watersportnieuws-overzicht