Woudsend is een spin in het web van prachtige vaarroutes. Deze watersportplaats is een van de leukste dorpen van Friesland. Het dorp ligt aan een kruising van vier waterwegen. Vier opties om vanuit Woudsend geweldige vaarroutes te volgen over de Friese meren, vaarten en naar leuke plaatsen in de omgeving. Deze keer verkennen we routes naar Oudega en Luts.
Niet alleen de vaarroutes vanuit Woudsend zijn de moeite waard, het dorp zelf heeft ook genoeg te bieden. Zo is het dorp beroemd om zijn vele steegjes: de bewoners van Woudsend leven kennelijk graag dicht op elkaar. Maar liefst negentien steegjes telt de plaats. Door de elf stegen die haaks op het water liggen, is zelfs een Elfstegenwandeling uitgezet. Woudsend heeft de oudste korenmolen van Friesland. Aan de Wellesloot vinden we allerlei watersport-gerelateerde bedrijven en havens.
Varen vanuit Woudsend
Woudsend heeft verschillende jachthavens met passantenplekken en er is zelfs een aparte passantenhaven. Op de Noorder Ee zijn meerboeien uitgelegd voor de rustzoekers. Voor de watersporters die niet met een eigen schip naar Woudsend komen, zijn er meerdere plekken waar je een sloep kunt huren, diesel of elektrisch. Ook is het mogelijk om iets groters te huren dan een sloep. Yachtcharter Klompmaker verhuurt motorjachten, bij de Wellekom kunnen we terecht voor een valk of een klein kajuitzeiljacht. Ook verhuurt de Wellekom platbodems met als vlaggenschip van de vloot de prachtige moderne Lemsteraak WB 22 Wellekom. Bij jachthaven De Rakken is een trailerhelling.
Vaarroute naar Oudega
Voor de eerste vaarroute kiezen we de Woundsendse Rakken in noordwestelijke richting. Deze route gaat grotendeels over ruim water zonder bruggen. Sloepen en kleine bootjes kunnen na Oudega binnendoor terug naar Heeg en varen een rondje.
Aan stuurboord hebben we de camping en aan bakboord natuurlijk landbouwgebied de Gouden Boaiem. Het gebied is van Staatsbosbeheer en boer Klaas Bokma heeft er zijn koeien lopen. Het weidevogelreservaat is 175 hectare groot en in de zomer hoor je hier de grutto’s roepen. De naam van het gebied komt door de prachtige goudgele gloed van het kruidenrijke grasland.
Na meerdere haakse bochten komen we uit op het Heegermeer. Wij gaan (nog) niet naar Heeg maar varen pal west en komen zo vanzelf in de vaargeul. Het Heegermeer is op de meeste plekken diep genoeg, alleen bij het Eiland voor Heeg is een ondiepte. Voor het volgende eiland, dat Vissersburen is genoemd, gaan we noordwaarts. De aangelegde recreatie-eilandjes zijn bedoeld om de golven op het langgerekte Heegermeer en Fluessen te breken.
Via de inthiemasloot komen we langs verschillende leuke meertjes zoals het Grote Gaastmeer en het Zandmeer. Na dit laatste plasje nemen we de eerste afslag naar stuurboord richting de Oudegaaster Brekken en Oudega. Het haventje van Oudega bevindt zich helemaal in de hoek van het meer. Aan de haven is een terras waar we het verste punt van de vaarroute vanuit Woudsend kunnen vieren met koffie en appeltaart. Tegenover het terras is het bruggetje waar we onderdoor moeten. Deze is anderhalve meter hoog en als we hier langs kunnen, dan kunnen we de rest van de route ook onder de bruggen door.
Nu gaan we van ruim water naar de slootjes tussen de weilanden door. Het is een nieuwe vaarverbinding tussen Oudega en Heeg waardoor een prachtig rondje mogelijk is gemaakt. Via de Idzegasterpoel komen we midden in Heeg uit. Terug naar Woudsend nemen we weer de Rakken.
Vaarroute: rondje Luts
Gaan we de hele andere kant op, dan varen we eerst een stukje door Woudsend zelf naar het zuiden. We maken een rondje door de Zuidwesthoek van Friesland over het Slotermeer, de Luts en de Fluessen. De lengte van deze vaarroute is 33 kilometer.
Bij de ophaalbrug is het terras van Café de Watersport waar je van achter je cappuccino kunt genieten als er weer eens iets fout gaat op een andere boot. Voor de houtzaagmolen De Jager is nog een restaurant aan het water en hier zit ook de zeilschool Het Molenhuis. We varen door en komen over een van de aquaducten die met Europese subsidie is aangelegd.
Na een kort stukje over de Ee opent zich het ruime Slotermeer voor ons. We volgen de vaargeul rechtdoor richting het schattige dorpje Sloten. Vroeger vond men Sloten allerminst schattig, het stadje lag op een kruispunt van de hoofdweg naar Duitsland en de vaarroute waar wij nu op varen. Eeuwenlang moest alle handel die uit Friesland naar de rest van Nederland werd vervoerd, langs Sloten. Dat ging dan om boter en kaas, turf en andere zaken. Reden voor het stadsbestuur om flink tol te kunnen heffen en dat deed men in Sloten dan ook. Wij maken er een kleine wandeling en varen dan een stukje terug naar het Slotermeer waar we bakboord uit gaan richting Balk.
Nu komen we op de Luts, een rivier die is ontstaan in de voorlaatste ijstijd. Bruggen hebben een maximale hoogte van twee meter twintig. Het dorp Balk is gebouwd aan de Luts en we varen dus dwars door het oude stadscentrum. Na Balk komen we in een heel ander gebied dan we gewend zijn. Hier geen polders met weilanden, rond het water staan bomen en aan bakboord is een heus bos.
De Luts is in 1840 verlengd met de Van Swinderenvaart die uitkomt op het kleine meertje de Wyldemerk. Dit meertje was nog kandidaat voor het boek De 75 Mooiste Vaarplekjes van Nederland maar is nooit in het boek gekomen. Misschien wel om zulke unieke plekjes geheim te houden voor de echte genieters.
Toch moeten we weer verder en gaan we de Spoekhoekstervaart op. Deze vaart komt uit op het ruime water van de Aldkarre en de Holken. We houden stuurboord aan en komen zo op de Fluessen en het Heegermeer. De baak bij de ingang van de rakken weten we inmiddels al te vinden en zo komen we na een unieke tocht weer terug in Woudsend.
Vaarroutes Woudsend
Woudsend ligt dus als een spin in het web van prachtige vaarroutes door het Friese merengebied. Dit keer gingen we naar het noorden en zuiden, volgende week bekijken we vaarroutes vanuit Woudsend over de Noorder Ee.
