Watersporten kun je op veel verschillende manieren doen. Genieten kan in elk type boot. Van borrelend in een sloep langs pittoreske stadsgezichten glijden, tot staand in de trapeze over het waters scheren in een zeilwedstrijd. Alleen, hoe kies je nou het type boot dat bij jou past?
Sommige watersporters weten precies wat ze willen, anderen twijfelen weleens. Bijvoorbeeld omdat hun persoonlijke situatie is veranderd doordat er opeens kinderen zijn die meevaren. Andere watersporters krijgen juist de smaak te pakken en willen na een cursus of opleiding juist meer uitdagingen.
Liefde voor gevaar
Eén ding verbindt ons allemaal, dat is de liefde voor het water. Om met een boot, een schip, een kano of een board daar te gaan waar anderen niet kunnen komen. Op het water waar je in situaties komt die je je aan land nauwelijks kunt voorstellen. Waar je bepaalde vaardigheden voor moet hebben om je expeditie tot een goed einde te brengen. Op het water zijn is een uitdaging, er is altijd een vorm van gevaar. Water is een vijandige omgeving.
Welk type boot?
We kunnen onze geliefde sport op verschillende manieren categoriseren. Het beschikbare budget is een zeer bepalende factor. Maar een ‘arme student’ kan wel op een superjacht varen. We kijken echt naar welke manier van watersport bij je past. De mate van sportiviteit geeft een bruikbare sleutel om te bepalen welk type boot voor jou geschikt is.
Sloep
Laten we beginnen met een vorm van watersporten waarvoor sportiviteit nauwelijks een vereiste is. Daarvoor zou een sloep een ideaal schip zijn. Sloepen zijn bedacht als dagboot en je vaart er meestal een paar uurtjes mee om lekker te ontspannen. De motor is stil en de kussens zijn zacht. De picknickmand met hapjes en een flesje wijn maken de middag compleet. Al moet de stuurman wel nuchter blijven natuurlijk.
Motorboot
Sloepen zijn motorboten maar veel motorboten zijn geen sloepen. Motorboten zijn doorgaans wat sneller (de tender) of voorzien van een roefje of een kajuit. Als watersporter met een motorboot ga je vaak wat langer het water op, ook als het geen perfect zomerweer is. Op een motorkruiser kan ook worden overnacht, wat meerdaagse tochten mogelijk maakt.
Zeiljacht
Grote zeiljachten doen qua interieur niet onder voor een motorboot. Het grote verschil bij dit type boot is dat na een half uurtje de motor uit gaat en de boot onder zeil, op eigen kracht verder gaat. Om te zeilen is kennis, ervaring en kracht nodig. Zelfs voor bemanningsleden die niks van zeilen weten: je op een schip bevinden dat scheef gaat, kost altijd kracht. Om over een bezoekje aan het toilet nog maar te zwijgen. Zeilers genieten ervan om zich uit te leven op een val om zeil te hijsen. Schoten worden strakker of losser gezet. Er wordt een koers gekozen op basis van de windrichting. Kortom, er is een hoop te doen aan boord.
Natuurlijk verschillen zeiljachten ook onderling. Botenbouwers leveren steeds meer modellen die zo makkelijk mogelijk te zeilen zijn. Met elektrische lieren, rolfok en het liefst ook een rolgrootzeil uit de mast. De tijd dat de vallen nog onderaan de mast in plaats van vanuit de kuip worden bediend, lijkt ver achter ons. Toch zijn er ook de wat oudere- en kleinere zeiljachtjes die zeker meer sportiviteit vragen om mee te zeilen.
Platbodem
Platbodems zijn oud Hollandse, historische werkschepen. Sommige zijn gebouwd aan het begin van de vorige eeuw voor transport over het water of om mee te vissen. Andere platbodems zijn later ontworpen op basis van deze modellen, maar dan met een modern jasje. Zoals de naam al zegt, heeft een platbodem geen kiel maar twee zijzwaarden. De mast, giek en kluiverboom zijn van hout en het grootzeil is voorzien van een gaffel.
Zeilen met een platbodem is zwaarder dan op een zeiljacht. Maar op een platbodem is vaak wel meer rust. De zware romp is minder vatbaar voor golven en windvlagen en zal dus rustiger bewegen.
Op grotere platbodems zien we ook steeds vaker elektrische lieren. Wedstrijd-lemmeraken zijn daar een voorbeeld van. Ze lijken soms meer op een zeiljacht met alle moderne materialen als lijnen van het zeer sterke dyneema. Aan de andere kant van dit spectrum zien we de houten botters. Voormalige vissersschepen van eikenhout waarbij lieren niet in het concept passen. De grote botterfokken zijn nog voorzien van een enkele schoot die elke keer voor de mast langs moet worden gehaald. Voor het onvertraagd binnenhalen van een zwaard zijn twee sterke zeilers nodig.
Sportief jacht
Binnen de categorie zeiljachten kunnen we ook weer onderscheid maken tussen de wat meer comfortabele jachten en sportieve boten. Vaak zijn dit voormalige wedstrijdschepen of zogenaamde racer-cruisers. Dit zijn wedstrijdjachten die na of naast hun wedstrijdjaren ook mee kunnen als familiejacht. Voorbeelden van dit type boot zijn X-Yachts en Dehlers. Andere sportieve jachten zijn de zeegaande zeiljachten waarop lange reizen kunnen worden gemaakt.
Wedstrijdvorm
Zie je jezelf nog niet terug in bovenstaande mate van sportiviteit, dan ben je misschien meer een type voor wedstrijden op het water. Dat kan zeilend, maar ook in andere vormen van watersport wordt er flink geracet, bijvoorbeeld met roeien. Tijdens een wedstrijd is alles erop gericht om de boot zo hard mogelijk te laten gaan. Dus moeten handelingen sneller verlopen dan bij de tegenstanders. Soms gaat het om pure kracht en uithoudingsvermogen. Op andere momenten telt ervaring en het nemen van tactische besluiten.
Zeilwedstrijden
Bij het wedstrijdzeilen is het racen met platbodems of grote tot hele grote jachten waarschijnlijk fysiek gezien het minst belastend. Bij dit type boot is de bediening van schip en zeilen zo zwaar dat er voldoende hulpmiddelen zijn om de taken toch behapbaar te maken.
Op kleinere zeiljachten is dat anders. Hier kiest de bemanning er bij wedstrijden voor om zijn of haar gewicht maximaal in te zetten door overboord te hangen. Dat is even leuk, maar blijkt al snel loodzwaar en pijnlijk.
Wie meer uitdaging zoekt, kan ook gaan wedstrijdzeilen in een open boot. Wedstrijdklassen als de Zestienkwadraat, Vaurien of de Laser. Dit is een type boot waarin de zeilers vaak kleddernat worden en veel moeten hangen.
Binnen de klassen zijn er grote verschillen. Over de Pampusklasse werd door zeilers in andere klassen gezegd dat de stuurman zijn borreltje op het achterdek kan laten staan. Onzin natuurlijk. Moderne zeilbootjes hebben vaak een grote halfwinder om mee af te kruisen. Ook gaan ze sneller planeren. Catamarans varen nog sneller.
Roei- en kanosport
Wedstrijdroeien is een van de zwaarste sporten waarbij je je hele lijf gebruikt. Roeiers gaan soms weken ‘in training’ en richten hun hele leven in om te performen in de sport. Ook sloeproeiers kunnen erg diep gaan. Zij roeien vaak lange afstanden in zware boten. Het roeien in zogenaamde Pilot Gig’s wordt steeds populairder. Lange brede roeiboten die werden ingezet als loodsboot of als reddingboot.
Iets minder sportief dan roeien is kanoën waarbij de roeispaan of peddel niet vast zit aan de boot. Natuurlijk is wild water kanoën een ander verhaal, maar de meeste kanoërs zoeken de rust op en doen het rustig aan.
Board-sporten
Van kitesurfen, windsurfen of golfsurfen is de laatste waarschijnlijk het meest ‘sportief’. Je moet een goede conditie hebben, je ligt veel in het water en er is een flinke leercurve nodig voordat je kunt performen op een board.
Voor iedereen
Zo is er voor iedereen wat te doen op het water en daarom is er voor iedereen wel een geschikt type boot. Maar zoals gezegd, je moet wel van het water houden. Van de uitdaging van deze ‘vijandige omgeving’. In ieder geval wel een omgeving waarin je je van je beste kant kunt laten zien, of dat nou aan het roer van een sloep is, of in het zoute schuim van een ruige branding.
Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin
