Informatie voor de watersporter

‘De Vendée Globe is een klimaatbom’

Hij heet Stanislas Thuret. Zeg maar Stan. Is 37 jaar oud. Een Fransman die zijn beroep als cineast tien jaar lang combineerde met oceaanzeilen op het hoogste niveau. Stan ontdekte in 2015 de 6.50 Mini Class, deed mee aan de 2017 Mini-Transat en stapte als mediaman aan boord van de reuzentrimarans in de Ultim klasse. Was deelnemer aan de Jacques Vabre 2021 en vond voor de Route du Rhum 2022 een sponsor om voor hem een nieuwe Class40.2 boot te laten bouwen. Maar al doende botste het ultraperformance zeilen meer en meer met zijn visie op deze ‘bevoorrechte’ maar gesloten wereld. Eind vorig jaar besloot hij de bubbel van het profcircuit te verlaten. ‘Om ecologische reden’. Afgelopen juni verscheen er een boek van hem: ‘Reduire la Voilure’, zoiets als ‘Zeil minderen’. Een andere kijk op de professionele zeilwereld aan de vooravond van de Vendée Globe 2024, die 10 november start. Wind uit een andere hoek.

‘Ik zag m’n collega zeilers alleen nog maar als een stelletje verwende kinderen, die uitsluitend met zichzelf bezig waren en eigenlijk totaal los van de realiteit zijn geraakt. Het oceaanzeilen is een hele industrie geworden die uitmunt in ‘green washing’. Het lijkt misschien wel gezond, maar het is het niet.’ In 2018 genereerde de Route du Rhum volgens de eigen organisator OC Sport Pen Duick in zijn totaliteit 145.000 ton CO2 (heel grofweg de hoeveelheid van 70.000 auto’s op benzine, die elk 10.000 km – het jaargemiddelde – rijden…). Daar is de wedstrijd zelf nog het minst schuldig aan. Maar wat te denken van de bouw van steeds maar nieuwe boten (36 stuks van de 138 deelnemers), het promodorp, en de reizen van bezoekers naar en van het race village (75% van het totaal CO2). Dat veel van de deelnemende boten niet zelf terug zeilen, maar per vrachtschip weer in Europa terugkomen draagt ook bij aan de forse footprint.

Wie het boek leest, moet concluderen dat Thuret niet alleen stap voor stap een kritische zeiler is geworden, maar zich verder heeft ontwikkeld tot een vegetarisch activist. Hij maakt ook deel uit van ‘La Vague’ (‘De Golf’), een collectif van Bretonse professionele zeilers, dat zich zorgen maakt over de sfeer en omstandigheden waarin de oceaanzeilerij is terechtgekomen. Moet gezegd, dat zij daar alle reden toe hebben. Van kleine dingen, zoals professionele schippers, die hun boten zelfs bij waterschaarste met zoet water blijven afspoelen, tot wezenlijke kwesties. Tot die laatste behoort het fors toegenomen aantal dodelijke aanvaringen met zeedieren. De zeer hoge snelheden van de foilende boten zijn hier schuldig aan. Thuret ontdekte ook dat de sponsoring van de zeilraces naar de Carieb en verder vooral dient om meer toeristen naar die paradijselijke stranden te trekken. En deze wedstrijden in feite dus folders voor vliegvakanties zijn.

De ongebreidelde groei lijkt niet te stoppen. Het hele systeem, inclusief de Vendée Globe, is gericht op nog meer, nog groter, en nog harder. Wie daar schuldig aan is? Niet eens zozeer de organisatoren van die oceaanraces. Want ook die zitten in de ‘kapitalistische klem’ om de wedstrijden in stand te houden zonder verlies te leiden. Eerder nog de jachtontwerpers en zeilers zelf, die elkaar opjutten om steeds maar harder te willen gaan door exotische materialen en ontwerpen te introduceren. Bij boten van 4,5 ton maakt men een probleem van een paar honderd gram extra. Met welk doel vraagt Thuret zich af. Wat is er over van het pure zeilgenot? Techniek heeft de laatste spiritualiteit tussen mens en zee uitgebannen. Hierbij zou Bernard Moitessier zich in zijn graf omdraaien. Het voordeel van de bereikte winsten is ook maar steeds van korte duur. Zodra de vernieuwing algemeen goed is geworden, zijn de kansen weer gelijk.

En dan de massaliteit van de evenementen. ‘Reduire la Voilure’ bevat een mooi historisch overzicht van het aantal deelnemers van een paar bekende wedstrijden.
Route du Rhum 1978: 38 deelners. In 2022: 138
Vendé Globe 1989: 13 deelnemers. In 2024: 40
Mini-Transat 1977: 23 deelnemers. In 2023: 90

De ontwikkeling van het aantal dagen van een solo wereldomzeiling is ook veelzeggend
Joshua Slocum (1895): 3 jaar
Robin Knox-johnston (1968): 312 dagen
Amel Le Cléac’h (2016 – monohull): 74 dagen
François Gabart (2017 -trimaran): 42 dagen

Oceaanraces zijn rare ratraces geworden. Oorspronkelijk was de Vendée Globe een eenzame non-stop solowedstrijd rond de wereld, zonder hulp van buiten. Spreekt tot de verbeelding. Maar die insteek is intussen totaal ondergraven door financiële (media)belangen. Deze leiden tot verplichte communicatie met de wal, fotosessies en live uitzendingen vanaf de boten. Daarbij kan de organisatie vrij beschikken over al het tijdens de wedstrijd gemaakte materiaal. ‘Zonder hulp van buiten’ zou je beter kunnen vervangen door ‘zonder fysieke hulp van buiten’. Want tijdens de Vendée Globe van 2020-21 is het Whatsapp-gebruik onder de deelnemers geëxplodeerd. In privégroepen voorzagen de zeilers vanaf het midden van de Stille Oceaan voetbalwedstrijden van hun commentaar. Thuret: “Ik heb die middelen ook gebruikt, maar droom er niet van. Er vliegen nu al vijfduizend satellieten op lage hoogten. Starlink van Elon Musk is een bedreiging voor de magnifieke nachtelijke sterrenhemels boven zee. Daarbij komt dat Whatsapp ook gebruikt kan worden voor het stilletjes routeren vanaf de wal. Officieel niet toegestaan, maar niet te controleren.

Stan Thuret is bepaald niet de man van de competitie, eerder een adept van ‘slow sailing’. Als het moet met linnen zeilen. De man van het genieten en het zoeken naar menselijke waarden die tellen, maar in onze heksenketel verloren zijn gegaan. Hij heeft een lichte hang naar vroeger. Misschien een dromer, maar wel één met visie. Daarvoor wil hij nu zeil-projecten ontwikkelen, die niet ten koste gaan van onze wereld, en uiteindelijk van onszelf. Je vindt Stan Thuret op Youtube en op www.stanislasthuret.com (Google NL-vertaald). Stan Thuret ‘Reduire la Voilure’ – uitgever Robert Laffont – 19 euro, Ebook 13 euro

Met vriendelijke groet,

Bert Kuijpers,
Opstapper van Nauticlink

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Ontvang wekelijks ons watersportnieuws-overzicht