Informatie voor de watersporter

De praktijk van ‘schietoefeningen uit vliegtuigen’ op kaart 1811

Bent u wel eens naar Vlieland gevaren? Op het zuidelijk deel van dit mooie Waddeneiland, de Vliehors, houden per jaar zo’n 8000 (..) vliegtuigen van onze luchtmacht en NATO-partners schietoefeningen. Op de ‘NATO Vliehors Range’ wordt met oefenmunitie geschoten op doelen op de grond en worden schijngevechten gehouden. Incidenteel worden er echte bommen afgeworpen.

Moet kunnen boven dit Natura 2000 gebied, al vraag je je wel een beetje af hoe deze activiteiten zich dan verhouden tot die van de onlangs afgelaste incidentele powerboatraces voor Den Helder. Of verboden voor fluisterstille zeiljachten om droog te vallen. Maar goed, daar gaat het nu niet over. Op de hydrografische kaart 1811 staat het risicogebied aangegeven met ‘schietoefeningen uit vliegtuigen’. Het gebied bestrijkt zowel de kortste route voor jachten langs Vlieland aan de Noordzeekant, als aan de Waddenkant. Maar wanneer loop je daar nu gevaar? Het ratelen van het geschut, dat je van veraf hoort, laat weinig ruimte voor een gokje. Dus neem je je maatregelen.

Zo riepen wij deze zomer op een maandagochtend om 7:00 uur vanaf de ankerplaats voor Vlieland de Brandaris op, om erachter te komen of er die dag oefeningen zouden plaatsvinden. Het tij was namelijk gunstig om onder Vlieland langs naar de Cocksdorp op Texel te varen. Zelfs het weer leek bij uitzondering mee te zullen werken, een zwak windje zonder regen. Ideaal om zwaard en roer op te trekken en door het oefengebied over de plaat te schuiven. De altijd geruststellende stem van de Brandaris verzekerde ons ‘niets gehoord te hebben van voorgenomen oefeningen’ en dat wij er in zo’n geval van uit konden gaan ‘dat ze er dan ook niet kwamen’. Mooi, want wie gelooft de Brandaris niet?

Ruim drie uur later meldt de Brandaris dat er ‘schietoefeningen gehouden zullen worden op Vlieland’. Maar wij liggen op dat moment midden in het risicogebied! Omdat je geen ervaring hebt met de materie, zie je in je verbeelding de projectielen al inslaan. Wat doe je? Het oefengebied heeft een observatiepost dat per marifoon is op te roepen, kanaal 74 meen ik. Maar dit kanaal antwoordt niet.

Dus terug naar de Brandaris. Deze antwoordt de ‘schietrange wel even te bellen’ om ze te laten antwoorden, en dat ik het dus zo opnieuw kan proberen. Maar ik kan de observatiepost oproepen wat ik wil, antwoorden doen ze niet. Opnieuw terug naar de Brandaris. “Ja vreemd, wij hebben even meegeluisterd en begrijpen ook niet waarom er niet wordt geantwoord…”. Een beetje opgelucht, dat het in elk geval niet aan onze eigen marifooninstallatie ligt – je weet het nooit op een boot – vragen we of we anders niet zelf zullen bellen. De Brandaris vraagt ons even te wachten, en ja hoor: daar krijgen we een nummer in Leeuwarden.

Het nummer neemt op, en een aardige meneer vraagt ons waar we varen. Hierna weet hij ons direct – beter dan wij zelf – vanuit Leeuwarden onze snelheid en koers te vertellen. Hij meldt dat er tussen 11:30 uur en 12:30 een straaljager komt. Niets aan de hand. Wanneer ik hem vraag, waarom kanaal 74 niet antwoordt, vraagt hij “en nu?”. En ja hoor, nu spreken we tegelijk via mobiele telefoon en marifoon. Kraakhelder. De man bromt iets met ‘interferentie’, maar heimelijk denk ik, dat hij het knopje van de installatie op dat moment pas op ‘on’ heeft gezet.

Wanneer ik hem tenslotte nog vraag, hoe wij zo verrast konden worden, geeft hij ons een indruk van het dagelijks leven op de vliegbasis: “Nee, inderdaad, dat kon de Brandaris niet weten. Want wij komen om 8:30 uur op kantoor en dan gaan we plannen….”. Het verhaal is helder en onze ongerustheid is totaal weggenomen. Ook ‘schietoefeningen vanuit vlietuigen’ worden minder heet opgediend, dan geserveerd op de kaart. En dankzij alle moderne apparatuur die boten, die niet in het gebied thuishoren, haarscherp registreert en alle beschikbare communicatiemiddelen, is de kans dat uw boot per ongeluk schietschijf wordt, niet erg groot meer.

Sommige meer ervaren schippers weten dat. Wanneer de straaljager even later met spectaculaire duikvluchten zijn oefeningen afwerkt, horen we via de marifoon een visser zich melden. Hij vaart aan de Noordzeekant het oefengebied in. “Ik zie dat er geoefend wordt, maar ik wilde even zeggen, dat ik hier ga vissen…”. Hij vraagt niet eens of dat wel kan. Het is eerder een mededeling aan de vliegbasis ‘om rekening mee te houden’. Zo zit dat dus tegenwoordig met ‘schietoefeningen uit vliegtuigen’.

Met vriendelijke groet,

Bert Kuijpers,
schipper van Nauticlink

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Ontvang wekelijks ons watersportnieuws-overzicht