Boten met een motor hebben ook altijd een accu aan boord. Daarmee kan de diesel worden gestart en zodra die loopt, laadt de dynamo de accu weer op voor de volgende start. Dit is de meest eenvoudige vorm van een elektrisch systeem aan boord. Maar de accu wordt natuurlijk voor veel meer gebruikt. Voor de verlichting, een stuurautomaat of om de ankerlier aan te drijven. Er zijn genoeg manieren om aan boord elektrische stroom te verbruiken. Maar wat zijn de manieren om stroom op te wekken? Natuurlijk door in de haven meteen walstroom aan te sluiten. Maar wat als we een paar dagen op pad gaan zonder walstroom?
Dynamo en regelaar
Zoals we al noemden laadt de dieselmotor met de dynamo tijdens het draaien de accu op. Om goed te laden moet het toerental wel 1500 toeren of meer zijn. En ook dan krijgt alleen een dynamo de accu’s niet helemaal vol. Daarvoor is een laadregelaar nodig. Laadregelaars zorgen ervoor dat de accu’s gelijkmatig worden geladen en beschermen tegen overbelasting van zowel de accu’s als de motor. Een goede laadregelaar werkt in drie fases, het zogenaamde drietraps-laden. De eerste fase is de bulkfase. De acculader laadt maximaal om de accu snel vol te krijgen. Als de accu voor ongeveer tachtig procent is gevuld begint de tweede fase, de absorptie-fase of na-laadfase. Het laden gaat nu rustiger met minder stroom. De laatste fase is het druppelladen om de accu vol te houden. Vaar je regelmatig op de motor en heb je een laadregelaar, dan zullen de accu’s lekker vol blijven. Maar de motor maakt lawaai, geeft trillingen en stoot uitlaatgas uit. Als we een tijdje voor anker liggen bij een fijne zwemplek laten we de motor liever uit.
Zonnepanelen
Een andere manier om te zorgen dat de accu’s vol blijven zijn zonnepanelen. Zonne-energie is milieuvriendelijk, duurzaam en gratis te gebruiken. Bovendien is er op het water meestal veel licht en weinig schaduw. Er zijn verschillende soorten panelen te koop. Voor op een boot kunnen de flexibele en overloopbare panelen interessant zijn. Die kunnen gewoon op de kajuit of op het voordek liggen. Het nieuwste op het gebied van zonnepanelen zijn flexibele strips die in een zeil kunnen worden geplakt, zo wekt het zeil energie op. Maar dat werkt dan weer niet op de ankerplek.
Windenergie
Net als veel zonlicht, is er op het water ook vaak meer wind dan op het land. In elke jachthaven liggen wel een paar jachten die zijn uitgerust met een windmolen. Deze windgeneratoren staan op een paal op het achterschip. Een groot voordeel van windenergie boven zonne-energie is dat een windmolen ook ‘s nachts draait, op het moment dat er vaak meer energie nodig is voor verlichting of een radar. Aan de andere kant waait het niet altijd. Er zijn nog andere nadelen van windmolens: ze maken lawaai (geraas) en omdat de molen uit bewegende delen bestaat heeft het mechanisme onderhoud nodig. Bij windmolens geldt bovendien dat de opbrengst exponentieel toeneemt met de grootte van de molen. Kleine molens brengen relatief weinig op. Wie naar donkere gebieden wil varen, zoals de poolcirkel, is beter af met een windmolen dan met zonnepanelen.
Hydro generator
Energie uit het water om ons heen, dat klinkt mooi. Dat is het ook, maar daarvoor moeten we wel snelheid hebben. Een hydro-generator is een kleine schroef achter de boot die door te draaien stroom oplevert. De generator wordt aan een rail in het water gelaten. Een vergelijkbaar systeem is een schroefasgenerator waarbij door de draaiende schroef stroom wordt opgewekt via de schroefas.
Dit systeem werkt alleen bij zeilboten die langere afstanden varen. Vooral wedstrijdzeilers maken gebruik van hydrogenratoren.
Brandstofcel
Een brandstofcel levert stroom die wordt opgewekt door een chemische reactie. Of eigenlijk wordt een eerdere chemische reactie ongedaan gemaakt waarbij energie vrijkomt. Voorbeelden zijn branstofcellen op methanol of op waterstof. Deze manier van stroom opwekken verkeert in veel gevallen nog in de prototype-fase.
Conclusie
Van alle manieren om stroom op te wekken aan boord zijn zonnepanelen de meest praktische oplossing. Ze zijn geruisloos, onderhoudsarm, leveren doorgaans voldoende stroom. Zonnepanelen zijn relatief goedkoop en nemen ook nog eens weinig plaats in.
Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin
