Voor deze vaarroute door Zuidwest Friesland volgen we de kust van de voormalige Zuiderzee en doen we in twee dagen een rondje Friese Zuidwesthoek. Het is een zeer gevarieerde route langs mooie watertjes en historische Friese dorpen en steden. Deze tocht is een vervolg op de route door de Randmeren.
Na de vaarroute door de Randmeren (link) zijn we geëindigd in Lemmer, een plaats met een lange historie. We kennen Lemmer van de witte Lemmeraken, beter bekend als de koningin van de platbodems. Verder staat Lemmer bekend om de vele terrassen. Er zijn meerdere havens maar de mooiste ligplek is toch wel de oude binnenhaven.
Rondje Zuidwest Friesland
Tijdens deze vaarroute door Zuidwest Friesland gaan we vanaf Lemmer in twee of drie dagen een rondje varen langs Stavoren en Heeg. Vervolgens komen we weer terug in Lemmer. De route gaat deels over het IJsselmeer. Sinds de komst van de Noordoostpolder, eind jaren dertig van de vorige eeuw, ligt Lemmer in de hoek van een soort trechter. Als de wind wat harder uit het zuidwesten waait, kan die voor flinke golven zorgen, waardoor het stuk Lemmer-Stavoren uitdagend water kan zijn. In dat geval varen we de route in omgekeerde richting. Of we wachten op wat beter weer.
Langs de kliffen
Is het weer goed, dan gaan we het IJsselmeer op en volgen we de rode boeien van de Steile Bank (SB). Voor de Friese kust zien we een natuurgebied. Het is er ondiep en daardoor een prima reservaat voor vogels. Achter de rietvelden is het landschap heuvelachtig. Waar de zee ooit de heuvels heeft afgekalfd, zijn kliffen ontstaan. Over deze kliffen gaan wilde verhalen. Zo hebben de Friezen hier een aanval van de Hollanders afgeslagen tijdens de Slag bij Warns. Met zwaarden joegen ze de aanvallers terug de zee in. Wij moeten rond het ondiepe Vrouwezand. Ook al zo’n plek met een lugubere historie, want menig visserschip verging op deze ondiepte in het zicht van de haven. Onder het oog van moeder de vrouw op de dijk.
Ondiep stekende boten kunnen een bezoek brengen aan de verlaten vissershaven van Laaxum. Ooit viste een aanzienlijke vloot Staverse Jollen vanuit dit haventje. Er is een visrestaurant. Het gekke gebouwtje ten zuiden van de haven heet de boet, de schuur waar de vissers hun netten bewaarden.
Overnachten in een wijnvat
We vervolgen onze vaarroute door Zuidwest Friesland en nu komt Stavoren in beeld. Er zijn twee havens. Voor de oude vissershaven varen we iets verder door. Hier kunnen we een kop koffie drinken bij het Hotel de Vrouwe van Stavoren met uitzicht op de haven met Bruine vloot, het beeld van het Vrouwtje van Stavoren en ons eigen schip aan de kade. In dit hotel kan overnacht worden in wijnvaten van 23.000 liter. Ongetwijfeld een bijzondere ervaring. De Oude Zeesluis gaat alleen open voor Sinterklaas. Dus als we onze tocht willen vervolgen, gaan we het IJsselmeer weer op om iets zuidelijker de golfbreker te ronden en via de Johan Friso-sluis naar het binnenwater te gaan. Van de Johan Friso-sluis komen we op het Johan Friso-kanaal. We varen Friesland in en komen al snel op het eerste meertje, de Morra. Een rustig plasje met een zeilschool in het dorpje Hemelum.
Rust of reuring
We volgen de geul en komen bij Galamadammen dat nogal een contrast vormt met de rustieke Morra. Hier liggen wedstrijdskûtsjes met lange masten, er is een strand, camping, huisjespark en een sloepenverhuur. Na dit drukke stukje komen we op de Fleussen en het Heegermeer. Diverse eilanden bieden ligplaatsen met een kade en gras. Betalen kan bij de Marrekrite: de organisatie die de eilanden en ligplaatsen onderhoudt. Wie de echte rust wil opzoeken tijdens deze vaarroute door Zuidwest Friesland, gaat na het eiland Langehoekpolle bakboord uit de Inthiema-sloot in. Op het Groote Gaastmeer, Zandmeer en iets verderop de Brekken zijn prachtige rustige ankerplekken.
We kunnen ook doorvaren naar Heeg. Als er plaats is, is liggen aan De Syl bij het terras van Jonas in de Walvis de mooiste plek van Heeg. Maar let op, het is er smal. Als er geen plaats is, is keren best een opgave. Gelukkig zijn er nog legio andere passantenplekken.
Wachten met de koffie
We vertrekken zonder een bak koffie op een Geegs terras, want dat doen we in Woudsend. Eerst pakken we het Johan Friso-kanaal weer op. We zijn nu op een van de drukste waterwegen van de provincie. Voordat het kanaal overgaat in de Jeltesleat slaan we stuurboord uit en gaan de Nauwe Wimerts op. Aan stuurboord ligt een landschap van hoe heel Friesland eruit moet hebben gezien. Het heet de Gouden Bodem en is gelukkig goed beschermd. Toch komen er eens in de zoveel tijd weer plannen om hier vakantiehuisjes te bouwen. Na de Noorder Ee, een klein meertje, naderen we Woudsend. Vanaf het terras van het beroemde Café de Watersport kunnen we genieten van de langsvarende bootjes en de bijna constante bediening van de brug.
Sleat
De vaarroute door Zuidwest Friesland brengt ons zuidwaarts. We varen over de ringweg van Woudsend, de verschillende aquaducten op deze route heeft de regio te danken aan Europese subsidies. Nu komen we op een flinke watervlakte: het Slotermeer. De geul splitst zich en we kunnen naar Balk of naar Sloten varen. In Balk kunnen we een eind het riviertje de Luts opvaren, maar Balk zelf heeft geen historische haven waar je gezellig kunt liggen. Wel gaat de Elfstedentocht over de Luts richting Stavoren. Maar op de Luts zijn lage bruggen en overhangende bomen.
Wij vervolgen onze tocht over het Slotermeer, Sleattemer Mar in het Fries, richting Sloten, de kleinste van alle Friese steden. Door zijn strategische ligging was Sloten eeuwenlang een invloedrijke plaats. Het lag op de toen enige route van Sneek naar de Zuiderzee en dus naar de Hanzesteden aan de IJssel. En in Sloten kruiste deze waterweg met de route over land van Duitsland naar Stavoren. Er kon in Sloten flink tol worden geheven en dat deed men ook!
Vaargeul
Na Sloten gaan we op de kruising bakboord uit en komen op het Brandemeer. Via de Haringsloot komen we op de Groote Brekken. Pas op, de vaarweg van het Prinses Margrietkanaal loopt over dit meer, hier varen vrachtschepen op volle snelheid van en naar Lemmer. Wij gaan koers zuid en kijken regelmatig achterom als we ons in de vaargeul bevinden. In Lemmer nemen we op de splitsing de route door Lemmer. En zo komen we weer uit waar we onze vaarroute door Zuidwest Friesland waren begonnen.
Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin
