Het houten zeiljachtje hangt in de tuien. Zonder aarzelen stoot botensloper Bram van der Pijl van botensloperij ‘t Harpje in Enkhuizen door de rotte bodem. Met een elektrische reciprozaag zaagt hij een gat naast de kiel, het bilgewater stroomt uit de lekke romp. Bram wacht tot het schip leeg is gelopen en zaagt vervolgens vakkundig de kiel los. Het stuk staal valt op het beton. Een uur later is het bootje nauwelijks nog te herkennen. Lieren, stoppers en andere onderdelen die er nog goed uit zien, zijn los gezaagd. Deze gaan naar de werkplaats waar van der Pijl ze weer klaarmaakt voor hergebruik. Het hout gaat naar de verbrandingsoven.
End of life
Botensloper Van der Pijl ziet dat boten van staal of van hout veel langer meegaan dan polyester schepen. Stalen schepen worden makkelijk honderd jaar en ook houten schepen kunnen met goed onderhoud ontzettend oud worden. Bij polyester boten is dat anders. Die gaan na 20-25 jaar hard achteruit.
Op de sloopwerf komen twee soorten schepen binnen: boten die echt total loss zijn en niet meer drijven. Dat zijn de ‘end of life’-boten. Van der Pijl krijgt ook schepen binnen die nog wel drijven, maar die zoveel achterstallig onderhoud hebben dat repareren meer kost dan de boot waard is. Deze schepen zijn dus nog niet end of life, maar vallen in de categorie ‘end of use’. Voor de sloperij maakt het niet uit.
Hergebruik polyester boten
Van een houten boot is 85% van het gewicht te recyclen. Bij een stalen schip zelfs 90%. Het percentage hergebruik van polyester boten ligt helaas anders: maar 50% is nog te gebruiken. Met de andere helft kunnen we niks. En het zijn niet alleen polyester jachten, bijvoorbeeld ook windmolen rotorbladen, veevoersilo’s, daklaminaten (polyester golfplaten) en printplaten zijn gemaakt van glasvezel. Deze materialen zijn thermoharde composieten.
Thermoharde materialen
Een composiet is een samengesteld materiaal dat bij elkaar wordt gehouden door een hars. De hars wordt hard en de vezels in de hars maken het materiaal sterk. Thermohard is het tegenovergestelde van thermoplast. Thermoplast is materiaal dat vloeibaar wordt als de temperatuur omhooggaat. Stroop voor op de pannenkoek is thermoplast. Zet je het in de ijskast dan wordt het te stroperig.
Thermoharde materialen zijn, als ze eenmaal hun vorm hebben, niet meer te smelten. Daardoor is het recyclen van deze materialen relatief duur, en dus economisch onrendabel. Helaas wordt er nog steeds veel glasvezelpolyester geproduceerd en hebben we er ook nog een enorme hoeveelheid van.
Nieuw materiaal
Toch zijn er initiatieven om een nieuw leven te vinden voor de afgedankte polyester boten. Het is mogelijk om het glasvezelmateriaal kleiner te maken en vervolgens te verwerken tot nieuw materiaal. Dan gaat het om planken of zware balken, geen verfijnd polyester om een nieuwe boot mee te maken. De planken kunnen hardhout vervangen in de waterbouw. Zo zijn er damwanden gemaakt van gerecycled polyester. Ook dwarsliggers, beter bekend als spoorbielzen, kunnen van het thermoharde – end of life – composiet worden gemaakt. Helaas is van oude polyester boten de hoeveelheid afval toch nog vele malen groter dan het hergebruik.
Dit bericht is geschreven door Klaas Wiersma, onafhankelijk watersport journalist voor Nauticlink. Wil je reageren op dit bericht? Laat hieronder een reactie achter of stuur Klaas Wiersma een e-mail via nieuwsdienst@nauticlink.com of contact hem via linkedin
